7-sinf geografiyasi Sana

3.	Yangi mavzu bayoni
14 daqiqa
4.	Mustahkamlash	12 daqiqa
5.	Baholash	2 daqiqa
6.	Uyga vazifa	2 daqiqa

Darsning maqsadi:
Ta’limiy maqsad: O`quvchilarga O`rta Osiyodagi ko`llar va suv omborlari haqida
tushunchalar berish
Tarbiyaviy maqsad: O`quvchilarga ekologik tarbiya berish, Vatanimizga mehr-muhabbat hislarini shakllantirish.
Rivojlantiruvchi maqsad:O`quvchilarni mustaqil fikrlashga o`rgatish, nutq madaniyatini o`stirish, o`z-o`zini boshqarishga yo`naltirish, hozirjavoblik, topqirlik xususiyatlarini rivojlantirish.
Dars turi: Ta’lim beruvchi, interfaol.
Dars o`tish metodi: Aralash, interfaol.
Dars jihozi: Globus, dunyo tabiiy kartasi, 7-sinf darsligi, atlasi, yozuvsiz xaritasi, jadvallar, tarqatma materiallar,
Texnik jixozlar:Kompyuter, multimedia, slaydlar.
I. Tashkiliy qism. 1.O`qituvchining kirish so`zi. Davomatni aniqlash. O`quvchilarni darsga hozirlash
II. O`tgan mavzuni so`rab baholash. 3.Biz bilgan bilimlar.
III. Yangi mavzu bayoni.
Ko’lIari. Orta Osiyoda kollar unchalik ko’p emas. Ular ichida eng yiriklari — Orol ko’Ii (clengizi), Issiqko’1, Baixash ko’li, Qorako’ldir. Bu ko’llar paydo bolishiga ko’ra tektonik koilar hisoblanadi. Ko’llarning kopchiligi togiarda jovlashgan. Togiardagi koilar togning o’rta va baland qismiarida kopincha daryo Va soylar o’zanining tosilib qolishi natijasida vujudga kelgan kichik ko’llardir. Ularning sui nihoyarda tiniq va sovuq boladi. Kol atroflarida mikroiqlim vtijudga kelib. juda gozal tabiiv geografik manzara hosil boladi (23- rasm). Daro vodiviarida. qayirlarida. deltalarida katta—kichik koichalar hosil boigan. Tashlama Va sizot su1ar to planishidan hosil bolgan kollarga Arnasov. A darkol misol boladi.
Orta Osiyoning eng katta tabiiv koli — Orol kolidir. Uning kattaligini hisobga olib Orol dengizi deb ataladi. Orol dengizi faqat Orta Osiyoda ernas. balki Yer yuzidagi eng katta koilardan bin cdi. U kattaligi hovicha Osivoda ikkinchi. jahonda esa tortinchi orinda turar cdi. Kol Turon tekisligining markazida. Ustyurt platosidan sharqda joy Iashgan. shirnoli-sharqdan anubi— garbga chozilgan tektonik chokmada hosil bolgan Unga ikki yirik daryo — Amuc1iryo va Si rdarvo quviladi. Dengizning eng chuqur yen lining garbiv qismida bolib. u erda chuqurlik 69 m ga yetgan. Biroq 1960- villardan boshlab Orta Osiyoda sugonish ishlari uchun Arnudarvo va Sirdaryoning jtida kop suviari sarf bolishi oqibatida Orolga quyiladigan sux miqdoni keskin kamavib kctdi. Avrim villari. avniqsa, J983—I985-iI1ardan kevin Sirdarvo Orolga bir tomchi ham suv bermav qoydi. Amudaryoning suviari esa 7—9 kub km dan oshmadi. Shu tariqa Orol asta-sekin quriy boshladi. 35 ylI ichicla dengiz suvining hajmi kichrayib, uning sathi 16,5 m ga pasaydi, dengiz qirg’oqdan 80—100 km ga. ayrim yerlarda esa 130—150 km ga chekindi. Orollar tutashib ketib, dengiz uchta alohida suv havzasiga bolinib qoldi.