7-mavzu: xotira tushunchasi va uning mexanizmlari

K.Yung klassifikatsiyasi
Fikrlovchi tiplar. Bunday kishilarda doimo mantiq, mulohaza hissiyotlardan ustun bo’ladi va miyasining chap tomoni o’ngiga nisbatan dominanta (ustun) hisoblanadi. Bundaylar gapira boshlashsa, ko’pincha, “Faysasuf bo’lib ket-e”, deb ham qo’yishadi. Chunki ular o’zlarigacha bo’lgan bilimlar, mantiqiy fikrlash borasidagi yutuqlarga tayanib, doimo to’g’ri gapirishga, doimo fikrlarini mantiqan asoslash – argumentatsiya qilishga harakat qiladilar.

Tafakkur qilish
tishunchalar
xulosalar
hukmlar
Tafakkur qilish jarayonining mahsullari
tushuncha

Ҳукм – бирор нарса (ёки бирор кимса) ҳақида бирор нимани тасдиқлаш ёки инкор қилиш демакдир. Масалан, «Бу стол – ёғоч стол», «Туяқушлар уча олмайди», «ҳамма фанлар фойдали». Ҳукмда бирор нима ҳақида ёки бирор кимса ҳақида тасдиқланган ёки инкор қилинган нарса ҳукм мавзуи бўлади.

• Ҳукм – бирор нарса (ёки бирор кимса) ҳақида бирор нимани тасдиқлаш ёки инкор қилиш демакдир. Масалан, «Бу стол – ёғоч стол», «Туяқушлар уча олмайди», «ҳамма фанлар фойдали». Ҳукмда бирор нима ҳақида ёки бирор кимса ҳақида тасдиқланган ёки инкор қилинган нарса ҳукм мавзуи бўлади.

Хулоса чиқариш

• Хулоса чиқариш – тафаккурнинг тарихан таркиб топган мантиқий формасидир, тафаккурнинг шу мантиқий формаси воситаси билан бир ёки бир неча маълум ҳукмлар (асослар) дан янги ҳукм – хулоса чиқарилади. Масалан, «Осмондаги ҳамма жисмлар сингари Қуёш ҳам, Ердаги каби элементлардан таркиб топгандир», «Қуёшда гелий элементи бор» деган иккита ҳукм бор. Мана шу икки ҳукмдан: «Демак, Ерда ҳам гелий бор» деган янги ҳукм чиқарилади. Ерда гелий борлиги дастлаб худди ана шундай хулоса чиқариш йўли билан кашф қилинган эди. Сўнгра бу хулоса амалиётда ҳам тасдиқланди.

Hukm
1- hukm: O’zbekiston – mustaqil davlat.
2-hukm: Qirg’iziston – mustaqil davlat.
3-hukm: Qozog’iston – mustaqil davlat.
4-hukm: Turkmaniston – mustaqil davlat.
5-hukm : Tojikiston – mustaqil davlat.