7-mavzu. Paxtani qo`lda va mashinada terish qoidalari reja

6- rasm. Gorizontal shpindelli paxta terish apparatining texnologik ish jarayoni:
1-shox yo`naltirgich; 2-terish kamerasi; 3-kasseta; 4-shpindel; 5-darcha;
6-yo`lakcha; 7-ajratgich; 8-qabul kamerasi; 9-namlagich; 10-shpindelli baraban; 11-panjasimon to`siq; 12-yaxlit to`siq.
Kasseta o`zining CD yo`lida orqaga burilib, birinchidan, shpindelni ajratgich likopchalariga uzoqroq tegib turishi, ikkinchidan, shpindelning aylanish tezligi sezilarli kamayishi hisobiga zich o`ralgan paxta halqasi inersiya kuchi ta’sirida qisman yechilib ulguradi, shu sababli uni shpindeldan ajratib olish yengillashadi. Shpindel kichik va konussimon sirtga ega bo`lgani uchun ajratgich paxta halqalarining bir qismini shpindeldan to`liq yechmay, tuguncha ko`rinishida sidirib tushiradi. Ajratilib olingan paxta qabul kamerasi 8 ga tushib, u yerdan havo oqimi yordamida bunkerga uzatiladi.
Ajratgichdan so`ng, shpindel namlagich yostiqchasi 9 ga kelib uriladi va uning namlangan yumshoq va serqirra sirti bo`ylab yumalab o`tadi.
Yostiqchaning uzunligi shpindel sirtini to`liq tozalashga yetarli qilib o`rnatilgan. Yostiqcha ta’sirida shpindel sirtiga yopishib qolgan o`simlik shirasi, chang-to`zon va boshqa chirkka aylanadigan moddalar yuvilib tushiriladi. Tozalangan shpindel navbatdagi ish siklini bajarish uchun yana terish kamerasiga kirib ketadi.
Paxta terish mashinalari
Paxta terish mashinasi o`z vaqtida va to`g`ri rostlansa, paxta yerga to`kilmasdan o`z vaqtida terib olinadi, ikkinchidan mexanizm, uzellarining uzoq vaqt ishlashi ta’minlanadi. Apparatni rostlash osonlashishi uchun tashqi seksiyani ochish mumkin, buning uchun oldingi g`ilof olinadi va havo trubadan qabul kamera ajratilib, burovchi richagdan tortuvchi prujina chiqarib olinadi. Shpindelni shaxmat tartibida o`rnatish. Yonma-yon joylashgan barabanning shpindellari bir-biriga nisbatan shaxmat tartibida, ya’ni bir barabanning shpindeli ikkinchi barabanning shpindeliga nisbatan bir yarim oraliqqa siljitib, joylashtiriladi.
Baraban yuqorigi diskning o`yiq joyiga yondosh barabanning chizig`i to`g`ri kelguncha aylantiriladi, o`yiq va chiqiq baraban markaz chizig`iga to`g`ri kelishi lozim. Barabanlar orasiga shchup o`rnatilib, ish tirqishini rostlovchi mexanizm orqali shpindellar shchupini o`yilgan joyiga to`g`ri kelguncha rostlovchi mexanizm o`ng yoki chapga buraladi. Yetaklagichi bo`lmagan barabanning shpindellarini shaxmat tartibida o`rnatish uchun suriladigan seksiya barabanning shesternasi olinadi. Shundan so`ng baraban yuqori dissini o`yiq joyiga yondosh barabanning chiqig`i to`g`ri kelguncha aylantiriladi, o`yiq va chiqiq barabanning markaziy chizig`iga to`g`ri kelishi kerak. Apparatning ish tirqishi kengligini rostlash. Paxta terish mashinasi apparatining ish tirqishi kengligini rostlash ishlari mashinaning o`zida bajariladi. Ish tirqishining kengligi daladagi hosilga, g`o`za tuplarini rivojlanganligiga, g`o`za tuplaridagi ko`saklarning ochilganligiga, ko`sakning katta-kichikligiga va paxtaning mashina terimi soniga qarab (24—32 mm gacha) belgilanadi.
7- rasm. Gorizontal shpindelli paxta terish apparatining texnologik ish jarayoni
Disk (1) o`yig`iga shayba (3) ni o`rnatib bolt (4) bilan qotiriladi. Disk (1) bir marta aylantirilsa, ish tirqishi 1 mm ga o`zgaradi. Zavodda oldingi juft barabanning ish tirqishidan 2 mm katta qilib o`rnatiladi. Agar kerak bo`lsa, oldingi juft barabanning kulachogi bilan keyingi juft barabanning kulachogini birlashtiruvchi tortqining muftasini burab uzaytirish bilan ish tirqishi rostlanadi. Buning uchun rostlovchi vintni o`zgartirmaydigan qilib, qo`zg`atuvchi skoba ko`tariladi.
Nazorat savollari.
1. Urug`lik paxtalarni topshirishgacha bo`lgan jarayonlarning bajarilishini nazorati nima?
2.Paxtani mashinada terish uchun nima ahamiyat beriladi?
3.Terim mashinalarining tayyorligi nima bogliq?
5.Mashina tiplari va markasi ayting?