7-мavzu: Nafas fiziologiyasi. Gaz almashinuvi va uni boshqarishi. Reja

Nafas chiqarish mexanizm. Nafas olish paytida nafas muskullari bir qancha kuchlarni: 1)yuqoriga ko‘tariladigan ko‘krak qafasining og‘irligini; 2) qobirg‘a tog‘aylarining elastik qarshiligini; 3) diafragma gumbazi pastga tushganda pastga itariladigan qorin devorlarining qarshiligini va qorin bo‘shlig‘idagi organlar qarshiligini engadi. Nafas olish fazasi tugab, nafas muskullari bo‘shashgach hozirgina aytilgan kuchlar ta’sirida qovirg‘alar pastga tushadi va diafratma gumbazi picha ko‘tariladi. SHuning natijasida ko‘krak qafasining hajmi kichrayadi. SHunday qili6, nafas chiqarish akti (ekspiratsiya) odatda passiv ravishda, muskul ishtirokidan tashqari ro‘y beradi. Tez-tez nafas chiqarish paytida (boya aytilgan kuchlarga (bular ko‘krak qafasiniig hajmini kichraytiradi) qobirg‘alararo ichki qiyshiq muskullarning, orqadagi ichki tishli muskullarning va qorin muskullarining qisqarishi qo‘shiladi. Qobirg‘alararo ichki muskullar qobirg‘alararo tashqi muskullarning tolalarnga qarama-qarshi yo‘nalgan, ya’ni oldindan va yuqoridan orqaga va pastga yo‘nalgan tolalardan tuzilgan. SHuning uchun bu muskullar qisqarganda qobirg‘alar pastga tushadi. Qorin muskullari qisqarganda qorin bo‘shlig‘idagi organlar va diafragma gumbazi yuqoriga ko‘tariladi.