7-mavzu: Kasrlar. Kasrlar ustida amallar Oddiy kasrlar

---

7-mavzu:Kasrlar.Kasrlar ustida amallar 
 
 
 
 
 
Oddiy kasrlar
—
surat,maxraj va 
butun qismdan iborat bo’lgan kasrlardir
. 
Oddiy
kasrlar 3turga bo’linadi:
1
—
to’g’ri kasr
 
—
surati maxrajidan kichik 
bo’lgan kasrlar (M.n 2/4; 5/9; 13/67….)
2
—
noto’g’ri kasr
—surati maxrajidan katta bo’lgan kasr (M.n 8/3 ;23/15 ; 64/24….)
3
—
aralash kasr
—butun qism,surat va maxrajdan iborat bo’lgan kasr
Oddiy kasrlar ustida qo’shish,ayirish,ko’paytirish,bo’lish kabi
arifmetik 
amallarni,taqqoslash,sondan kasrni,kasrdan sonni topishga doir misollarni 
yechishimiz mumkin. 
Maxraji bir xil bo’lgan kasrlarni qo’sh
ish yoki ayirish
da kasrlarning suratlari qo’shiladi 
yoki ay
riladi,maxrajlari esa o’zi yoziladi.
M.n: 6/7+8/7=14/7 23/4-9/4=14/4 
Maxraji har xil bo’lgan kasrlarni qo’shish yoki ayirish uchun ularning maxrajini bir xil 
songa keltirish lozim.Ya’ni,umumiy maxraj beramiz!
Kasrlarni ko’paytirganimizda
,kasrlarning surati suratiga,maxraji maxrajiga 
ko’paytirilib yoziladi
. 
M.n: 3/8 • 7/
12=21/96 
Kasrlarni bo’lmoqchi bo’lsak,1
-kasrning o'zini yozamiz va 2-kasrning esa surati va 
maxrajini almashtirib yozamiz,ya’ni 2
-kasrga teskari kasr yozamiz hamda 2ta kasrni 
o’zaro ko’paytiramiz
: 
M.n: 6/4 : 
5/7= 6/4 • 7/5 =
42/20 
Oddiy kasrlarni taqqoslash: 
1
—
Agar kasrlarimizning surati bir xil,maxraji har xil bo’lsa,maxraji kichik kasr katta 
bo’ladi: 
M.n: 50/23 > 50/45 
2
—
Agar kasrlarimizning maxraji bir xil,surati har