7-mavzu. Gazlarda elektr toki



Download 495,66 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/6
Sana09.07.2022
Hajmi495,66 Kb.
#762829
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
7-мавзу



7-mavzu. Gazlarda elektr toki. 
Reja 
1.Gazlarda elektr toki. Ionlanish va rekombinatsiyalanish jarayonlari.
2.Gaz razryadining to‘liq voltamper xarakateristikasi.
3.Mustaqil va mustaqil bo‘lmagan gaz razryadlari.
4.Mustaqil gaz razryadlarining turlari va ularning qo‘llanilishi.
5.Plazma haqida tushuncha.
Газ жумладан металл буғлари ҳам нормал ҳолатда электр нейтрал атом ва 
молекулалардан иборат бўлиб, ўзларидан электр токини ўтказмайди. Фақат ионлашган 
газларгина электр ўтказгич бўла олади. Чунки уларда нейтрал молекулалар ва атомлардан 
ташқари электронлар, мусбат ва манфий ионлар ҳам бўлади. Ионлар, газларда юқори 
температура, рентген ва ультрабинафша нурлари, радиоактив элементлар ва космик 
нурлари таъсири остида, газ атомларнинг электронлар ва бошқа катта тезликка эга бўлган 
элементлар ва атом зарралари билан тўқнашишлари натижасида ҳосил бўлиши мумкин. 
Бу вақтда атом ѐки молекулаларнинг электрон қобиғидан битта ѐки бир нечта электронлар 
ажралиб чиққан бўлади. Бундай жараѐн 
ионланиш
дейилади. Бу ионлар ва эркин 
электронлар газни электр ўтказувчан қилиб қўяди. XVIII аср охиридан бошлаб Кулон 
(1785), Бойль (1889) лар хаво орқали электр зарядларининг камайишини разряд 
ҳодисаларини тушунтира бошладилар. Систематик бу ҳодисаларни ўрганиш XIX аср 
охирида ҳам ҳали назарий асослаб берилмаган. 
Ионланиш шароит бўлмай қолиши билан тезда мусбат ва манфий ионлар бирлашиб 
нейтралланади. Бу ҳодиса 
ионлар рекомбинацияси
деб аталган. Рекомбинация натижасида 
газ яна электр ўтказмай колиши мумкин. 
Ионлар рекомбинацияси яна мусбат ионларнинг манфий ионлар билан учрашишда ҳам 
рўй беради. Фараз этайлик, ҳажм бирлигидаги газ молекулаларидан вақт бирлиги ичида 
m
жуфт (манфий ва муобат) ионлар ҳосил бўлсин, рекомбинация бўладиган молекулалар 
сони мусбат ионлар сони 
n
ва манфий ионлар сони 
n
га, яъни 
n
2
га пропорционал бўлади, 
шунинг учун ҳажм бирлигидаги ионлардан вақт бирлиги ичида камаяѐтган ионлар сони 
2
n

га тенг бўлиб (

— ионларнинг рекомбинация коэффициенти), вақт бирлиги ичида 
қолган ионлар сони 
2
n
m
dt
dn



га тенг бўлади. 
Стационар ҳолатда (ионланувчи ва рекомбинацияланувчи молекулалар сони ўзаро 
тенглашса),
0

dt
dn
ва 
2
n
m


бўлади. 
Ионловчи манба узилса (олинса), 
0

m
бўлиб, 
2
n
dt
dn


Бу ифодани 
dt
n
dn
2



кўринишда ѐзиб интегралласак, 
t
n
n
1
1
0



келиб чиқади. 
0
n
— 
вақт 
0
t
=0 бўлган пайтда мусбат ва манфий жуфт ионлар концентрацияси
n
—вақт 
t
бўлгандаги мусбат ва манфий жуфт ионлар концентрацияси. 


89-расм.
Бу вақтда ўтаѐтган ток кучи ионланиш даражасига боғлиқ бўлади, унинг сон қиймати 
кўпинча жуда кичик бўлади. 

Download 495,66 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish