7-ma’ruza: ivb, vb,VI b

Volfram-W.Volfram tabiatda asosan volframat tuzlari FeWO₄ va MnWO₄ shaklida uchrab rudalar tarkibidan ajratib olinadi.Volfram olish uchun maydalangan va boyitilgan volfram rudasi soda bilan aralashtirilib kuchli alanga beradigan pechda suyuqlantiriladi;
4FeWO₄+4Na₂CO₃+O₂→4Na₂WO₄+2Fe₂O₄+4CO₂
Reaksiya natijasida hosil bo’lgan Na₂WO₄- natriy volframat suvda eritilib unga qaynoq xlorid kislota ta’sir ettiriladi_; Na₂WO₄+2HCI→H₂WO₄+2NaCI
Hosil bo’lgan H₂WO₄-volframat kislota qizdirilganda WO₃ ga parchalanadi;
H₂WO₄ →WO₃ +H₂O
Volfram odatdagi holatda oq-kumush rangli metall bo’lib,uning zichligi 19,2g/sm³,suyuqlanish harorati 3430⁰C, qaynash harorati 5900⁰C,qattiqligi 7.Volfram odatdagi sharoitda barqaror .Yuqori haroratda havoda oksidlanib WO₃ ga aylanadi .
Volfram o’z birikmalarida 2,3,4,5,6 valentli bo’ladi.WF₆,WCI₆ birikmalari nihoyatda barqaror.Cr-Mo-W qatorida chapdan o’ngga tomon oddiy moddalarning kimyoviy aktivligi kamayadi.
Ikki valentli volfram birikmalari nihoyatda beqaror.WCI₂-kuchli qaytaruvchilar qatoriga kiradi.
Volframda uch valentlik faqatgina kompleks birikmalarda namoyon bo’ladi,masalan,WCI₃ qo’sh xloridlar holida mavjud.
To’rt valentli volfram birikmalari WCI₄,WJ₄ kam uchuvchan,g’ovak gigroskopik qattiq moddalar bo’lib,suvda gidrolizlanadi.
WCI₅-volframning besh valentli birikmasi bo’lib, qoramtir yashil tusli kristall hosil qiladi.Uning suyuqlanish harorati 248⁰C,qaynash harorati esa 276⁰C. Kislorod ta’sirida WOCI₄ ga aylanadi. Suvda qisman gidrolizlanadii.
Olti valentli volfram birikmalari WF₆,WCI₆,WO₃,WO₂CI₂ sof holda barqaror moddalardir.Volfram lampochka ishlab chiqarishda qo’llaniladi.
4. VII ^B guruh elementlarining fizik-kimyoviy xossalari. Bu guruhni margane,texnitsey va reniy tashkil etadi.Marganes va reniy birikmalari tabiatda uchraydi,texnitsey esa sun’iy radoaktiv izotoplar holida olinadi.U uranning yemirilish mahsulotlari tarkibida uchraydi.