7 m a ‘ r u z a (2 soat)

c
ga yaqin 
bо’lgan, о’zining dopusk maydoni qiymati bо’yicha hisoblanganga qaraganda sezilarli 
farq qiladi, hisoblanuvchi о’lcham 
c
uzil-kesil qabul qilinishi mumkin. 
O’tkazilgan hisoblashlar asosida zagotovkani operasion eskizlarida chizmadagi 
10N14 va 50h14 о’lchamlar о’rniga yangi b= 50h11 va c=40v11 о’lchamlar qо’yilgan 
bо’lishi kerak. Shunday qilib, texnologik va konstruktorlik (о’lchov) bazalarni bir yuzada 
yotmasligiga bog’liq holda ishchiga konstruktor tomonidan о’rnatilgan dopusklarga 
qaraganda, haqiqatdan ham aniqroq dopuskli о’lchamlarni bajarishga tо’g’ri keladi. 
Ко’rilgan holda chizmada о’rnatilgan h14 bо’yicha dopusklar о’rniga, 
h11
 
va b
11
bо’yicha о’rnatilgan dopusklar ushlanishi kerak. 
Agarda ishlov berishning talab etilgan aniqligini sezilarli ravishda oshirishi 
unumdorlikni juda ham kamayishiga va mahsulot tannarxini oshishiga olib kelsa, unda 
konstruktorlik baza
A
dan bevosita ariqchani frezalash imkonini beruvchi maxsus 
moslama qо’llash maqsadga muvofiq bо’lishi mumkin. Texnologik tayanch baza 
A
yuza, 
bir vaqtning о’zida konstruktorlik baza ham hisoblanadi, qaysindanki, xech qanday qayta 
hisoblashsiz konstruktorlik о’lcham a=10+0,36 mm о’lcham bevosita ushlanadi. 
b
о’lchamning о’zgarishi konstruktorlik о’lchamni olish aniqligiga hech qanday ta’sir 
qilmaydi, shuning uchun bu erda dopuskni kamaytirish uchun keskin talab qо’yish uchun 
zarurat qolmaydi. 
12.13, b-rasmda frezalar komplektida bir vaqtda
A
yuzasi bilan birga ariqchani 
frezalash sxemasi kо’rsatilgan. Huddi shunday, oldingi hol kabi, ariqcha texnologik baza
A
yuzadan ishlov beriladi (bu erda sozlanuvchi o’lcham hisoblanadi), konstruktorlik va 
о’lchov bazalari bilan bir yuzada yotadi. Кonstruktorlik о’lcham a=10+0,36 mm hech 
qanday qayta hisoblashsiz ushlanadi va dopusklarni hech qanday qat’iy kamaytirmasdan, 
konstruktor tomonidan о’rnatilgan dopuskni, bu erda shuningdek o’zgartirish talab 
etilmaydi.