7-Laboratoriya ishi Mavzu: Elektrolit eritmalarida sodir bo‘ladigan reaksiyalar. Indikatorlar yordamida eritmaning pH-muhitini aniqlash. Tuzlar gidrolizi. Ishdan maqsad : Elektrolit eritmalar reaksiyalari o’rganish Kerakli asboblar

Nazorat savollari
1. Elektrolitlarning elektr o`tkazuvchanligiga misollar keltiring .
2. Kuchli va kuchsiz elektronlarning bir biridan farqi nimada ?
3. NH₄OH, H₂CO₃ tipidagi kuchsiz elektrolitlar uchun dissosiyalanish doimiysining matematik ifodasini yozing .
4. Qanday moddalar elektrolitlar deyiladi?
5. Noelektrolitlar deb qanday moddalarga aytiladi?
6. Quyida ko'rsatilgan moddalarning qaysilari elektr tokini o'tkazadi: spirt, sulfat kislota, kumush xlorid, o'yuvchi natriy, suyuq kislorod, yodning spirtdagi eritmasi.
7. 98% li sulfat kislotaning elektr tokini o'tkazuvchanligini oshirish uchun nima qilish kerak?
8. Metall holidagi natriyning elektr tokini o'tkazishiga sabab nima?
Ishning maqsadi: Suvning ionlari ko’paytmasi vodorod ko’rsatkich, indikatorlar tushunchalari bilan tanishish, xar xil tuzlarning gidrolizi va gidrolizlanish darajasiga ta’sir etuvchi faktorlar bilan tajribada tanishib chiqish.
Reaktivlar: Natriy xlorid (NaCI) rangsiz eritma, Na₂CO₃ natriy karbonat tuzi rangsiz eritmasi, H₂O-distillangan suv, shakar, AICI₃-alyuminiy xlorid(rangsiz eritma), natriy atsetat CH₃COONa (rangsiz eritma), indikator- fenolftalein (rangsiz eritma), lakmus eritmasi (siyox rang erima), ZnCI₂-rux xlorid tuzi (rangsiz eritma), FeC1₃-temir xlorid (qizg’ish qo’ng’ir rangli eritma), vismut nitrat tuzi Vi(NO₃)₃ pushti rangli eritma, rangsiz eritma.
Asbob uskunalar:Menzurka, stakanlar, shisha tayoqcha, probirka, spirt lampasi.


Tajriba -1.
Gidroliz jarayonida muxit pH ning o’zgarishi.
To’rta probirka olib, ulardan biriga 2-3 ml 0,5 n NaCl ikkinchisiga 2-3 ml 0,5 n Na₂CO₃, uchinchisiga 2-3 ml 0,5 n Al₂(SO₄)₃ yoki AlCl₃ eritmalaridan va to’rtinchisiga taqqoslash uchun 2-3 ml disstirlangan suv quying.
Probirkalarning xar qaysiga 1 ml lakmusning neytral eritmasidan qo’shib, yaxshilab chayqatib arashatiring. Suv solingan probirkadagi lakmus rangining o’zgarishiga qarab xar bir tuz eritmasining reaktsiya muhitini aniqlang.
Tekshirilgan tuzlarning qaysilari gidrolizlanadi? Gidrolizlanish reaktsiyalarining molekulyar va ionli tenglamalarini yozing xamda qaysi tipdagi gidrolizlanishlar sodir bo’lishini ayting.