7-8-ma`ruza. Bino va inshoot konstruksiyalarida defektlar, shikastlanishlar, buzilish holatlari

• 7-8-MA`RUZA.
• BINO VA INSHOOT KONSTRUKSIYALARIDA DEFEKTLAR, SHIKASTLANISHLAR, BUZILISH HOLATLARI.
• BETON VA TEMIR-BETON KONSTRUKSIYALARNING YEMIRILISHI, ULARNI OLDINI OLISH CHORA TADBIRLARI.

Temirbeton elementlarni tayyorlashdagi defektlar xilma xil bo’lib, tahlil qilishni osonlashtirish maqsadida ular to’rt guruhga bo’linadi: 1.elementlarning o’lchamlari va shakllaridan chetlashish;

• Temirbeton elementlarni tayyorlashdagi defektlar xilma xil bo’lib, tahlil qilishni osonlashtirish maqsadida ular to’rt guruhga bo’linadi: 1.elementlarning o’lchamlari va shakllaridan chetlashish;
• 2. elementlar sirtidagi defektlar;
• 3.himoya qatlamidagi darzlar, burchaklar va qirralarning sinishi;
• 4.armaturalar va qo’yilma detallarining siljishi. Konstruktiv elementlarni tayyorlash bosqichidagi paydo bo’ladigan defektlar qurilishning borishiga, sifatiga sezilarli ta’sir qilib, oxir oqibat, binoning ekspluatatsiya jarayoniga SALBIY ta’sir ko’rsatadi. Gabarit o’lchamlarning loyihaviy qiymatdan sezilarli darajada og’ishi (1-guruh) montaj jarayonini qiyinlashtiradi va qimmatlashtiradi, taqalish joylarining ishonchliligini kamaytirib, inshootning tashqi ko’rinishini buzadi.

1. Temir-beton konstruksiyalarning nuqsonlari va shikastlanishi.

• Temir-beton to`sinlarning shikastlanishi: a - oraliqdagi vertikal normal yoriqlar; б- tayanchlardagi qiya yoriqlar; в- salqilik; г – betonning yemirilishi, armatura va betonning korroziyasi

• Temirbeton ustunlardagi shikastlanishlar: а – bo`ylama yoriqlar;
• б – ko`ndalang yoriqlar;
• в – beton va armatura korroziyasi;
• г – siqilgan armatura sterjenining shikastlanishi

• 2. Po`lat konstruksiyalardagi nuqsonlar

• Elementlarning mahalliy va umumiy ustivorligini yo'qotish bilan bog'liq po'lat konstruktsiyalarning xarakterli nuqsonlari, shuningdek, materialning korroziyasi va yoriqlar paydo bo'lishidan po'lat konstruktsiyalarning shikastlanishi.

• Повреждения стальных конструкций: а - общая потеря устойчивости балки; б - то же, стойки; в - потеря местной устойчивости балки; г - е - коррозия металла; ж - трещины в фасонке по металлу и сварному шву

Elementlar qalinligining kamayishi, xususan, himoya qatlamining kamayishi inshootning ekspluatatsion sifatiga va umrboqiyligiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. 2-guruh defektlar natijasida inshootning tashqi ko’rinishini yomonlashtirib, ular sezilarli darajada bo’lsa, konstruktsiyaning mustahkamligiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. 3-guruh defektlar armaturada korroziya jarayonini tezlashtirib, binoning buzilishiga olib keladi. 4-guruh defektlar konstruktsiyalarning yuk ko’tarish qobiliyatini, montajning aniqligi va ishonchliligini kamaytiradi.

• Elementlar qalinligining kamayishi, xususan, himoya qatlamining kamayishi inshootning ekspluatatsion sifatiga va umrboqiyligiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. 2-guruh defektlar natijasida inshootning tashqi ko’rinishini yomonlashtirib, ular sezilarli darajada bo’lsa, konstruktsiyaning mustahkamligiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. 3-guruh defektlar armaturada korroziya jarayonini tezlashtirib, binoning buzilishiga olib keladi. 4-guruh defektlar konstruktsiyalarning yuk ko’tarish qobiliyatini, montajning aniqligi va ishonchliligini kamaytiradi.

• Дефекты и повреждения кирпичных стен:

• а – выбоины на поверхности кирпичей; б – наклонные трещины вследствие осадки фундаментов; в – трещины в кирпичах, не пересекающие растворные швы, и пустошовка; г – вертикальная сквозная трещина; д - расслоение кладки; е – отрыв продольных стен от поперечных

• 4. Дефекты и повреждения деревянных конструкций

• а - повреждение жучками; б - продольные трещины в результате усушки; в - разрушение гнилью опорной части стропильной ноги и мауэрлата; г - расслоение клееного пакета; д - трещины в растянутом стыке деревянной конструкции; е – повреждения стропил

• Monolit temirbeton konstruktsiyalardagi defektlar. Bunday konstruktsiyalarda ish sifatini tekshirmaslik natijasida inshootning ustivorligini, germetikligini va h.k. yo’qotish bilan bog’liq holatlar yuzaga kelishi mumkin. Monolit konstruktsiyalar uchun, shuningdek yig’ma temirbeton konstruktsiyalar uchun ham noto’g’ri armaturalash yoki ularning yetarli darajada emasligi, beton sinfining pastligi, to’ldiruvchilarning toza emasligi va h.k. omillar xavfli defektlar sifatida qaralishi mumkin. Temirbeton konstruktsiyalardagi keng tarqalgan defektlar sirasiga mayda (2-3sm) g’ovakliklar va chuqurchalarni keltirish mumkin. Ular tayyorlash jarayonida ishlov berish qiyin bo’lgan joylarda, yirik o’lchamli to’ldiruvchilar qo’llanilganda, eski qoliplardan foydalanilganda va h.k. yuzaga keladi.

• Beton va temirbeton konstruktsiyalarni yemirilishi
• Bir guruh bir turdagi yoki alohidagi konstruktsiyaning mustahkamligini aniqlashda betonning naturaviy tajriba qismi sifatida quyidagi joylar qabul qilinadi:
• - ekspert tomonidan aniqlangan beton mustahkamligining kam bo’lgan joyi;
• - yuk ko’tarish qobiliyati aniqlanishi lozim bo’lgan konstruktsiya elementlarining qismlari;
• - beton mustahkamligining kamayganligidan guvohlik berishi mumkin bo’lgan defekt va shikastlangan joylar (g’ovaklik, korroziyali shikastlanish, betonning harorat ta’sirida yorilishi, rangining o’zgarishi va.h.k.).