7- мавзу. Иш хакини аниклаш

Иш ҳақининг иқтисодий мазмуни
Умуман олганда, меҳнат унумдорлиги қанча катта бўлса, унга бўлган талаб ҳам шунча катта бўлади. Агар ишчи кучига умумий таклиф ўзгармас тарзда бўлса, ишчи кучига бўлган талаб шунча кучлироқ ва реал иш ҳақига бўлган талаб ҳам шунча кўпроқ бўлади. АҚШда ва бошқа этакчи мамлакатлардаги ишчи кучига бўлган талаб жуда юқори чунки ўша мамлакаталарда ишчи кучи юқори даражада самарадор ҳисобланади. Бундай юқори самарадорликнинг бир неча сабаблари бор:

1. 
   Жуда кўп капиталнинг мажвудлиги.
   

Ривожланган мамлакатлардаги ишчилар кўп миқдордаги моддий капитал жиҳозлар билан таъминланган. АҚШда, ўртача, ҳар бир ишчи $90000 долларлик моддий капитал жиҳозлар билан таъминланади. Бой табиий ресурслар биалн таъминланганлик Иқтисодий жиҳатдан ривожланган мамлакатларда ишчи кучига нисбатан табиий ресурслар жуда кўп миқдоргадир. Бу ресурсларнинг баъзилари мамлакат ичида бўлса, баъзи қисми четдан олиб келинади. Мисол учун, АҚШ унумдор эр майдонлари, минерал ресурслар ва саноат учун керакли бўлган энергия манбааларига бой мамлакат ҳисобланади.

2. 
   Такомиллашган технология
   

Ривожланган мамлакатларда технологик жиҳатдан такомиллашиш даражаси жуда юқори. Бу мамлакатларда нафақат ишчилар ўзларига керакли капитал жиҳозлар билан таъминланган, балки ўша жиҳозлар дунёдаги бошқа давлатлардаги ишчиларга таъминлаб берилган жиҳозлардан технологик жиҳатдан анча такомиллашгандир. Бундан ташқари, ривожланган мамлакатларда ишлаш методлари илмий тадқиқотлар ва изланишлар натижасида янада яхшиланиб бормоқда.

3. 
   Меҳнат сифати
   

Ишлаб чиқариш ва иқтисодий жиҳатдан тараққий этган мамлакатларда ишчиларнинг соғлиғи, ишга бўлган лаёқати, таълим ва тажрибаси ва малакаси ривожланаётган мамлакатлардагига қараганда анча юқори. Бу дегани тараққий этган мамлакатларда бир турдаги капитал ва табиий ресурслар билан ҳам ишчилар бошқа ҳорижий касбдошларига қараганда анча жуда самаралироқ фаолият кўрсатади.