7- mavzu: iqtisodiy islohotlar, xususiy mulkchilikning shakllanishi. O’zbekistonda bozor munosabatlarining rivojlanishi

Bozor iqtisodi munosabatlarining o’ziga xos sifat belgilari va xususiyatlari

• Tovar ishlab chiqaruvchi iqtisodiy jihatdan erkin bo’ladi.
• Tovar ishlab chiqaruvchi mulk egasi bo’ladi yoki ijara mulkiga ega bo’ladi va uni o’zi bilganicha ishlatadi.
• Tovar ishlab chiqaruvchi o’zi ishlab chiqargan mahsulotining egasi, xo’jayinidir.
• Bozorga chiqarilgan tovarni oldi-sotdi qilish sotuvchi bilan xaridorning erkin va ixtiyoriy munosabatiga asoslanadi. Bozor iqtisodiyoti monopolizmni, yani yakka hukmronlikni inkor etadi.
• Bozorda ishlab chiqaruvchi emas, balki istemolchi o’z shartini qo’yadi, chunki pul uning qo’lida bo’ladi.
• Ishlab chiqarilgan tovarga sarf qilinadigan mehnat xaridorning mahsulotga talabi darajasi miqdorida bo’lishi lozim.
• Bozorda qanday tovarga talab oshib borsa, o’sha mahsulotni ishlab chiqarish foyda keltiradi.
• Bozor iqtisodiyoti sharoitida tovar ishlab chiqaruvchilar, jamiyat a’zolari o’z daromadlari miqdoriga qarab tabaqalanadilar.

Iqtisodni isloh qilishning strategik maqsadlari
Kishilar turmushi va faoliyati uchun zarur shart-sharoitlarni ta’minlaydigan iqtisodiy tizimni barpo etish
Korxonalar va fuqarolarga keng iqtisodiy erkinlik berish, ularning xo’jalik ishlariga davlatning to’g’ridan to’g’ri aralashuvidan voz kechish
Jahon iqtisodiga integrasiyalashib borish
Kishilarda yangicha iqtisodiy tafakkurni shakllantirish
Iqtisodda chuqur tarkibiy o’zgarishlar qilish, raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab chiqarishni ta’minlash
Ko’p ukladli iqtisodni, xususiy mulkchilikni vujudga keltirish
Davlat mulkini xususiylashtirish
Ko’p ukladli iqtisodni vujudga keltirish
Ishlab chiqarish korxonalari va mulkdorlar o’rtasida o’zaro raqobatlashish uchun zarur shart-sharoitlar yaratish
Mulkdorlar sinfini shakllantirish
Bozor iqtisodi munosabatlariga asoslangan jamiyatni barpo etishning asosiy sharti

Respublikada iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishning asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan iborat: