6ab-fizika

Uyga topshiriqlar. Darslikdan 37-mavzuni o'qib kelish va savollariga javob tayyorlash.
Tasdiqlayman:_____________ O’quv tarbiya ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari.
6 -fizika
___.___2013yil
Mavzu: MASALA YЕСHISН.
1. Yassi ko'zguda buyum va tasvir oralig'i 50 sm ga teng. Buyumni ko'zguga 10 sm ga yaqinlashtirilsa, tasvir ko'zgudan qancha masofada bo'ladi?

Berilgan	Yechilishi
l=50sm Dl=10 sm	Buyum ko'zgudan qancha masofada bo'lsa, tasvir ham ko'zgudan shuncha masofada bo'ladi. f0 = d0. f0 + d0 = 50 sm dan 2f0 = 50 sm. f0 = = 25 sm. Buyum ko'zguga qancha yaqinlashsa, tasvir ham shunchaga yaqinlashadi. Demak, f =f0- 10 = 25sm- 10sm= 15 sm
f=?	Javob: 15sm.

 Masalalardan namunalar:
1. Buyum yassi ko'zgudan 1 m uzoqlikda turibdi. Uni surib 0,5 m ga keltirilsa, tasvir qanday o'zgaradi?
2. Yassi ko'zguga tushayotgan nurning tushish burchagi 1,5 marta orttirilsa, qaytish burchagi qanday o'zgaradi?
3. Buyum botiq ko'zgudan 1,5 F masofada joylashgan hol uchun tasvir yasang.
Ko'zguga qaramagan odam bo'lmasa kerak. Unga qarab nimani ko'ramiz? Ko'zguda biz o'z aksimizni va atrofimizdagi buyumlarni ko'ramiz. Ko'zgudagi tasvir o'lchamlari, buyumlar o'lchamlari bilan bir xil bo'ladi. Ko'zguga yaqinlashsak, tasvir ham yaqinlashadi, uzoqlashsak, tasvir ham uzoqlashadi. Demak, tasvir ko'zguning yuzida emas, balki ichkarisida hosil bo'ladi. Buning sababi nimada? Bir tomoni kumush bilan qoplangan shisha plastinaga ko'zgu deyiladi. Narsa, buyumlardan qaytgan yorug'lik ko'zguga tushadi va uning kumushlangan qatlamidan qaytadi.
Yorug'likning qaytish qonunidan foydalanib, yassi ko'zguda tasvir hosil qilishni ko'raylik (1-rasm). Tasvir hosil qilish uchun buyumdan ikkita nurni ko'zguga yo'naltiriladi. Bu nurlar ko'zgu yuzasidan qaytish qonuniga rioya qilib qaytadi. Qaytgan nurlarni teskari tomonga davom ettirilsa, buyum tasviri ko'zgu orqasida hosil bo'ladi. Agar tasvirdan ko'zgugacha va ko’zgudan buyumgacha bo'lgan masofalar o'lchansa, ular teng bo'lib chiqadi.

1-rasm

Ko'zgudagi aksimizga qarab unga o'ng qo'limizni uzatsak, aksimiz chap qo'lini uzatadi. Demak, yassi ko'zguda chap tomon bilan o'ng tomonning o'rni almashinib ko'rinadi. Ko'zgudagi buyum o'zidan nur chiqarmaydi. Shu sababli tasvirni mavhum tasvir deyiladi.
Shunga o'xshash masala yechish davom ettiriladi.