6ab-fizika

Tasdiqlayman:_____________ O’quv tarbiya ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari.
6 -fizika
___.___2013yil

Mavzu: ICHKI ENERGIYA VA UNI O'ZGARTIRISH USULLARI.

Darsning maqsadi:
-jismlarning yoki moddalarning ichki energiyasi tushunchasini o'quvchilar ongida shakllantirish;
-ichki energiyani o'zgartirish usullari haqida ma'lumotlar berish.
Dars materiallari:
1.Fizika darsligi.
2. Iliq va sovuq suvlar.
3.Tajriba-namoyish uchun jihozlar
Asosiy tushuncba va alamalar:
-ichki energiya;
-kinetik energiya, potensial energiya;
-temperatura;
-termometr.
Darsning blok-chizmasi

№	Dars bosqichlari	Vaqti
1	Tashkiliy qism	2 minut
2	O`tilganlarni takrorlash	10 minut
3	Tajriba namoyish ko`rsatish	10 minut
4	Yangi mavzu mazmunini ro`yobga chiqarish ustida ishlash	15 minut
5	Darsni mustahkamlash va uyga topshiriqlar	8 minut

Darsning borishi:
O'tilganlarni takrorlash jarayonida jism temperaturasiga alohida e'tibor beriladi. Oxirida shunday savol berilishi mumkin. 20⁰C li suv bilan 50⁰C li suv molekulalari nimasi bilan farq qiladi?
Savolga o'quvchilar javobi olinganidan so'ng "ichki energiya" mazmuni ochiladi. Ichki energiyani turli usullar bilan o'zgartirish mumkinligiga turli misollar keltiriladi va tajriba-namoyish ko'rsatiladi. Tajriba namoyishda "havo chaqmog'i" ko'rsatilishi ko'zda tutilgan. Bu tajribaga doir uskunalar bo'lmasa, boshqalari ko'rsatiladi. Masalan, bir nechta bir xil tanga olinib, menzurkaga solinadi. Shunga o'xshash tangalarni gugurt yoki spirt lampasida qizdirib menzurkaga solinadi. Bu holatda menzurkadagi suvning balandroqqa ko'tarilganligiga o'quvchilar e'tibori qaratiladi. Suyuqlik isitilganda kengayadi. Demak, qizigan tanganing ichki energiyasi suvga o'tgan. Endi tangalarni birorta jun materialga yaxshilab ishqalab tajribani takrorlaymiz. Bunda ham suyuqlik balandligi o'zgaradi. Boshqa tajribada bo'sh kolba olinib, shtativga mahkamlanadi. Og'ziga tiqin tiqilib, o'rtasidan nay o'tkaziladi. Nay uchi shlang vositasida suvli manometrga ulanadi. Kolba jun mato bilan ishqalansa, manometr ko'rsatishi o'zgaradi. Sababi tushuntiriladi. Tajribalar va kundalik turmushdan keltirilgan misollar asosida ichki energiyani atrof-muhit bilan issiqlik almashinish va mexanik ish bajarish orqali amalga oshirish mumkinligi ta'kidlanadi. Darsni mustahkamlash uchun o'quvchilarga bir qator savollar beriladi.