62 Dosya: İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi Modern Mimarlık Mirası

Saatçioğlu Villası
da, Le Corbusier’nin 
Villa Savoye’sına referans veren pilotileri, villa-
nın, eğimli bir araziye kademelenerek yerleşme-
sine olanak sağlar. Döşeme, arazideki bir ağacı 
içeri almak için yırtılmış, “içinden ağaç geçen 
villa” olarak tasarlanmıştır. Serbest plan çözüm-
leri, bant pencereler, teras çatı gibi, moderniz-
min biçim dünyasından öğeler barındıran, “yere 
ait” modernist bir projedir. Başka bir deyişle, 
uluslararası bir mimariden esinlenilerek yere 
özgü bir proje ortaya konmuştur.
Modernizmin evrensel dili ile yere özgü bir 
mimarlık üretme dönemin çoğu yapısı için başat 
bir tasarım girdisi olacaktır. Aslında bu dönemin 
farklı coğrafyalardaki genç mimarları, moder-
nizmin öncü yapılarının biçimsel öğelerini yerel 
koşullar çerçevesinde ele alarak, yeni moder-
nizmler oluşturmuşlardır.
10
İncelemeye modern 
mimarlık mirası olarak koruyamadığımız başka 
bir villa projesiyle devam edelim. Utarit 
İzgi’nin
11
imzasını taşıyan 
Villa Karakurt
, 
Saatçioğlu Villası’nda olduğu gibi, hem modern 
mimarlığın işlevsel şemalarını ve biçimsel öğele-
rini barındırır, hem de yere ait olma çabasında-
dır. Nedim Karakurt için Feneryolu’nda 1956 
yılında inşa edilen villa, İzgi’nin meslek hayatın-
da inşa ettiği ilk yapıdır. Villanın inşa edildiği 
arsa, mekân kurgusunu şekillendiren iki önemli 
öğeye sahiptir. Birincisi proje alanın büyük kıs-
mında yer alan ağaçlar, ikincisi ise arsanın bir 
köşesinde yer alan grottodur. Bahçedeki ağaçla-
rın ve grottonun korunması yönündeki ilke 
tasarımda belirleyici bir rol üstlenmiştir.
12
Yapı, 
grottonun bulunduğu kısımda pilotiler üzerine 
alınmış, pilotiler zemin katta üstü örtülü bir 
açık alan oluşturmuştur. Grottonun üst kısmı 
ise, birinci kattan ulaşılan bir bahçe olarak 
değerlendirilmiştir. Böylece her iki katta da 
bahçe ile ilişki kurulmuştur. Yapının formu, 
arsadaki ağaçların konumuna göre biçimlenmiş-
mimar•ist 2018/2
57