62 Dosya: İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi Modern Mimarlık Mirası

Anıt İzleme Sistemi Nasıl Çalışmaktadır?
Korumanın yasal bir çerçeveye 1961’de otur-
tulduğu Hollanda’da “Monumentenwacht 
Nederland” Kültür Bakanlığı’nın desteği ile 
bağımsız bir sivil toplum örgütü olarak kurul-
muştur. Örgütün amacı, yıllık incelemelerle 
tarihi yapıların yıpranmalarının önlenmesi, basit 
onarımlar ve bakımlar hakkında rapor hazırlan-
ması ve danışmanlık verilmesi olarak tanımlan-
mıştır. Örgüt, yarı zamanlı çalışan bir ekip ile 
örgüte kayıt olan yaklaşık 20 adet yapı üzerinde 
çalışmalarına başlamıştır. Bir yıl içerisinde orga-
nizasyona kayıtlı yapı sayısı 150’ye ulaşmış, yapı 
denetçileri de tam zamanlı olarak çalışmaya baş-
lamıştır. 25 yılın ardından, organizasyon bünye-
sindeki 52 ekip ile farklı büyüklük ve yapıda 
15.000 adet yapı için çalışılmaya başlanmıştır 
(Luijendijk, 2000). Günümüzde organizasyo-
nun 11 bölgesel birimi vardır ve ekipler her yıl 
kayıtlı 24.000 yapıda incelemeler yürütmekte 
ve yapı sahiplerine yapıların korunması ile ilgili 
tavsiyelerde bulunulmaktadır (URL 4; URL 5).
Monumentenwacht Vlandeeren (MWV)-Bel-
çika, Hollanda’daki oluşumun takipçisi olarak 
Eylül 1991’de oluşturulmuştur ve çalışma pren-
sipleri birebir aynıdır. 2 kişiden oluşan eğitimli 
ekipler, üye yapı ve anıtları yılda bir inceleyerek, 
aciliyet gösteren noktaları belirten ve tavsiyeler 
içeren raporlar hazırlamaktadır (
Şekil 2
). MWV, 
günümüzde yerel ve ulusal yönetimler tarafından 
yürütülen kültürel koruma ile ilgili süreçlerin içe-
risinde yer alan bir konumdadır (Stulens vd, 
2012). MWV de, MWN gibi kâr gütmeyen, 
bağımsız bir danışmanlık kurumudur. Kurumun 
ana amacı, üyelerine teknik destek vererek, uzun 
dönemde yapıların onarım masraflarını azaltmak 
ve tarihi yapılarda karşılaşılacak ciddi kayıpların 
önüne geçmek olarak tanımlanmıştır. Üyelere 
verilen en önemli destek, düzenli durum ve risk 
analizlerinin yapılmasıdır. Bunlara ek olarak 
örgüt, üyelerine alanda ve masa başında danış-
manlık hizmetleri vermekte, yayınlar, çalıştaylar 
ve örnek uygulamalarla bilgilendirme çalışmaları 
yürütmektedir (URL 6; Stulens vd, 2012).
Belçika’da 3 farklı bölgesel (Flaman, Valon 
ve Brüksel-Başkent bölgeleri) yönetim vardır. 
Yasal durumlar gereği, MWV, faaliyetlerini Fla-
man bölgesinde sınırlı tutmaktadır. Flaman böl-
gesi kendi başına 5 ayrı eyalete ayrılmıştır ve 
örgütün strüktürünü bu durum oluşturmuştur. 
Belçika’daki organizasyon özel bir yasa ile 
tanımlanmıştır ve 6 birimden oluşmaktadır. 
Farklı bölgelerden sorumlu 5 birim ile bunların 
koordinasyonunu sağlayan bir ana birim vardır 
(Santana Quintero vd, 2008; Stulens vd, 2012). 
Ana birim, faaliyetlerini iki ana kolda yürütmek-
tedir. Bunlardan biri, organizasyonun kendi 
yönetimidir. MWV, bölgesel birimler arasındaki 
iletişimi sağlayan bir platform görevi de gör-
mekte, genel prensiplerin belirlenmesini sağla-
maktadır. Ayrıca, bölgesel birimler tarafından 
gerçekleştirilen uygulamaların düzgün yapılıp 
yapılmadığını takip etmektedir. Ana birim, aynı 
zamanda, Monumentenwacht ekiplerine katıla-
cak üyelerin seçimi ve eğitimini sağlamaktadır. 

---

mimar•ist 2018/2
89
Şekil 3. İç mekân 
incelemeleri 
(© Monumentenwacht 
Vlandereen - Flaman Anıt 
İzleme Örgütü).
Şekil 4. İç mekân 
incelemeleri 
(© Monumentenwacht 
Vlandereen - Flaman Anıt 
İzleme Örgütü).