62 Dosya: İstanbul’un Cumhuriyet Dönemi Modern Mimarlık Mirası

Fabrikada Üretim: Sayısal Tasarımla Tek Kalıpla 
Modüler Üretim ve Çeşitlilik
Tasarım geliştirme aşamasında gyroid yüzey ile 
katı modelin entegre edilmesiyle ulaşılan blok 
formunun üretimi için kalıp tasarımı sürecine 
geçildiğinde yeni parametreler devreye girdi. 
Tasarlanan bloğun kalıptan rahatça çıkabilmesi 
için blok formunun negatif formunun oluştu-
rulması, bu formun kalıptan çıkma yönlerinin 
tasarlanması, kalıbın defalarca kullanılabilecek 
bir malzeme ile üretimi, kalıptan çıkan bloğun 
kuruma süresi gibi konular üretimdeki yeni 
parametreler oldu. Her bir bloğun 40 cm enin-
de, 70 cm uzunluğunda ve 50 cm yüksekliğin-
deki boyutları ve yaklaşık 60 kg’lık ağırlığı, kalıp 
sökümünde vinç desteği gerektiriyordu. Bu aşa-
madan itibaren üretim süreci denemeleri Ar-Ge, 
mekân ve işgücü desteği açısından fabrikanın 
üretim alanına taşındı.
6
Komün-Aksiyon Duvarların tasarımında ve 
fabrikadaki tasarım-üretim platformlarında ortak 
sayısal tasarım araçları kullanıldığı için tasarım-
dan üretime geçiş hızla gerçekleşti. Blok kalıbı 
polyester üzerine kauçuk yüzey enjeksiyonu yön-
temiyle gerçekleştirildi ve kalıbın etrafı sac yüzey-
lerle çevrelendi. Toprak karışımın dökümü ve 
tokmaklanması aşamasında kalıbın gerekli yük-
seklikte ve sağlam olabilmesi için çelik ayaklar 
eklendi. Her bir blok için toprak eleniyor, gelişti-
rilen karışım reçetesine uygun oranda malzeme-
lerle karıştırılıyor, karışım kalıp içine etaplı olarak 
dökülüyor, her etapta bloklar insan gücüyle tok-
maklanarak sıkıştırılıyor, belirli bir etapta muka-
vemeti sağlamak üzere kalıbın içine ince bir çelik 
karkas yerleştiriliyordu. Bu karkas, toprak sıkıştır-
ma işlemi bittiğinde ve blok kuruduğunda blo-
ğun vinçle kaldırılması için de destek sağlıyordu. 
Zaman planlaması yapıldığında, her bir duvar 
katmanın 4 yatay ve 3 düşey olmak üzere toplam 

---

32 
mimar•ist 2018/2
Peyzajla ilgili ilk 
denemeler.
Kent parkına kurulum.
EKOLOJİ
12 blokla üretilebileceği ve çift cidar duvar için 
24 blok üretimin 15 gün içinde tamamlanabile-
ceği sonucuna varılarak seri üretime geçildi.
Tüm bu denemeler sonucunda 280 cm 
uzunluğunda 80 cm eninde (40 cm’lik iki cidar) 
ve 150 cm yüksekliğindeki Komün-Aksiyon 
Duvarların üretimi 6 aylık bir ön tasarım, tasa-
rım geliştirme süreci ve 1 aylık bir üretim süreci 
sonucunda gerçekleşebildi. Fabrikanın üretim 
tesislerinde tamamlanan 24 adet blok, yine fab-
rikada özel ahşap kasalar içine yerleştirilerek 
nakliyeye hazır hale getirildi. İlginç olan, tek 
kalıptan ve modüler olarak üretilen bu blokların 
yan yana ve üst üste gelişlerinden sonra sonuç 
ürünün tekrarlı yapıya rağmen çeşitlilik içeren 
bir görüntüye sahip olmasıydı. Bu da sayısal 
modellerin yorumlanması için verilen tasarım 
kararlarıyla ilgili bir sonuçtu.