6-sinf geografiya

2-variant savollariga javoblar
1-savolni javobi
Bizga ma’lumki, harorat har 1000 m da -6 gradusga pasayadi. Shuni hisobga olib, Toshkent shahridagi harorat 22C⁰ bo’lsa, 4km balandda
4*6=-24
22+(-24)=-2
Demak, Toshkent shahridan 4 km balandda harorat -2C⁰ bo’ladi. Dushanbe shahridagi haroratni ham quyidagicha hisoblaymiz:
4*6=-24
Dushanbe shahrida harorat 24 C⁰ edi. Endi 4km balanddagi harorat 24+(-24)=0 C⁰ ga teng ekanligi kelib chiqadi.
2-savolni javobi

№	Foydali qazilmalar	Qayerdan qazib olinadi	Konlarning nomlanishi
1	Neft	Qozog’iston va O’zbekiston	Tengiz, Ko’kdumaloq
2	Tabiiy gaz	O’zbekiston	Muborak
3	Temir	To’rg’ay o’lkasi (Qozog’iston)	Sokolov-Sarbay
4	Osh tuzi	Hisor tizmasi(O’zbekiston)	Oqbosh, Laylimkon
5	Mis	Chirchiq-Ohangaron(O’zbekiston)	Qalmoqqir, Dalnoye
6	Oltin	Qizilqumda (O’zbekiston)	Muruntov
7	Marmar	Nurota tog’i (O’zbekiston)	G’ozg’on

3-savolni javobi

Bunda barometr simob ustuni 1 km balandlikka ko’tarilganda 100 mm ga pasayashini bilish kerak bo’ladi va masala 2 qadam bilan chiqadi.

1. 
   Bunda tog’ etagidagi bosimdan tog’ cho’qqisidagi bosimni ayiriladi
   

740-440=300mm
2) 300mm barometr pasayishi uchun 3 km kerak bo’ladi. Bundan kelib chiqadiki, tog’ni balandligi 3 km ga teng.
Javob: 3km
4-savolni javobi
Quyidagi nomli masshtablarni sonli masshtablar bilan ifodalang va yozing?
A) 1 sm da 400 km, B) 1sm da 20 km, V) 1 sm da 1 km. G) 1 sm da 500 m. D)1sm da 50 m.
Bizga ma’lumki, masshtab 3 xil ko’rinishda bo’ladi. Sonli, nomli va chiziqli bo’ladi. Nomli masshtabni sonli masshtabga quyidagicha o’tkazamiz. 1 sm da 1 km va undan ko’p joy tasvirlangan bo’lsa, unga 5 ta nol qo’shib yozamiz.

1. 
   1:40 000 000 b) 1:2 000 000 v)1:100 000
   

Agar 1sm da m bo’lsa, o’sha songa 2 ta nol qo’shamiz. Shunda sonli masshtab nomligiga aylanadi. g) 1:50 000 d) 1:5000 bo’ladi.
Javob: a)1:40 000 000 b)1: 1:2 000 000 v)1:100 000 g) 1:50 000 d) 1:5000


5-savolni javobi

• 
  Taqvim- taqvim yoki kalendar deb uzoq vaqt hisoblab borilgan sana tizimiga aytiladi. Taqvim bevosita osmon yoritgichlari bilan bog’langan va shunga ko’ra, Quyosh (Shamsiya) hamda Oy (Qamariya) taqvimlari bo’ladi.
  

1.Shamsiy yil ya’ni quyosh yili 21-martdan bohlanadi, unda quyidagi oylar bor:
Hamal, savr, javzo, saraton, asad, sunbula, mezon, aqrab, qavs, jadiy, dalv, hut oylari bo’lib, bulardan 30 kundan iborat. Oylar hamal, qavs, sunbula.
29-kundan iborat oylar mezon, aqrab. 31-kundan iborat oylari esa quyidagilar savr, javzo, saroton, asad, jadiy, dalv, hut.

• 
  Mutloq namlik- 1m³ nam havoda mavjud suv bug’ini grammlarda hisoblanadi. Birligi g/m³ bizga ma’lumki, havo harorati ko’tarilgan sari havoni nam sig’dirish sig’imi kengayadi. Masalan, 1m³ havoda harorat 10C⁰ bo’lsa, 9 g nam bo’ladi. Huddi shunday harorat 20 C⁰ bo’lsa, 17 g nam bo’ladi. Harorat 30 C⁰ bo’lsa, 30g nam bo’ladi.
  
• 
  Izobara- izo yunoncha teng degan ma’noni bildiradi, baros bosim degan ma’noni bildiradi, izobara bosim bir xil tarqalgan xududlarni birashtiruvchi chiziqqa aytiladi.
  
• 
  Azimut- azimut ikki yo’nalish orasida hosil bo’lgan burchakka aytiladi. Azimut arabcha assimut yo’l degan ma’noni bildiradi. Azimut 0⁰ dan 360⁰ gacha o’lchanadi.
  
• 
  Daryo sistemasi- Bosh daryo o’zining irmoqlari bilan birgalikda daryo sistemasini tashkil qiladi. Amozonka daryo sitemasida 500 dan irmoqlari mavjud eng yirik daryo hisoblanadi.
  

3-variant
1. Agar okean suvining sho’rligi 32‰ bo’lsa, a) 100 gr: b) 1000 gr suvda qancha tuz bor?
2. Afrika materigi 20⁰ meridian yoyi bo’ylab qancha masofada cho’zilganligini gradus va kilometrda hisoblang.
Agar: Shimoliy nuqtasi 32⁰ shimoliy kenglik.
Janubiy nuqtasi 33⁰ janubiy kenglik bo’lsa.
3. Quyidagi atamalarning lug’aviy ma’nosini yozing?
Krik, nilometr, tridakta, barxan, selva.
4. Seyba, kiparis, nandu, okapi, alligator, kaklik, geveya, kashtan, podzol, gleyli, kasatka, beluxa, tunes, medusa, tagir, lotirit so’zlarini mazmuniga ko’ra guruhlang?