6-sinf geografiya

6.Petronas egizak minoralari – 451.9 metr. Malayziya poytaxti Kuala-Lumpurda joylashgan bu bino 1992-1998 yillarda bunyod etilgan. Qurilishda oyna, po’lat, aluminiy konstruksiyalari foydalanilgan. U 88 qavatdan iborat bo’lib, maydoni 341,760 kv.m. 2003-yilgacha dunyodagi eng baland bino bo’lib kelgan.
7.Nankin grinlend moliya markazi – 450 metr. Yanszi daryosi bo’yidagi ko’hna Nankin shahrida qad rostlagan ushbu imorat 89 qavatdan iborat bo’lib, mehmonxona, ofislar, restoranlar va boshqalarni o’z ichiga oladi. 72-qavatdan turib sayyohlar shaharni tomosh qilishlari mumkin. 2005-2010 yillarda qurilgan.
8.Siers tauer-443 metr. Bu inshoat dunyodagi eng baland binolardan biri bo’lib balandligi 443 metr va g’arbiy yarimshardagi eng baland inshoatlardan biridir. Siers tauer Amerika qo’shma shtatlarining Chikago shahrida joylashgan joylashgan.
9.Uillis Minorasi – 442.1 metr. Chikago shahrida joylashgan Uillis Minorasi 1974-yilda qurib bitkazilgan bo’lib, 1998-yilgacha butun dunyodagi, 2010-yilgacha AQSHdagi eng baland inshoot bo’lib kelgan. Balandligi antennasi bilan hisoblanganda 527.3 metr.U 108 qavatdan iborat bo’lib, umumiy maydoni 418,064 kv.m. Qurilishda oyna, po’lat, aluminiy, temir-betondan foydalanilgan.
10.. KK100 – 441.8 metr. Bu inshoot ham Xitoyda, Shenchjen shahrida joylashgan bo’lib 2007-2012 yillarda qurib bitkazilgan. 100 qavatdan iborat ushbu bino mehmonxona va ofis sifatida xizmat qiladi.
Maydoni katta 10 ta davlat

	Davlat nomi	Maydoni (ming km^2)	Poytaxti	Joylashgan materigi
1	Rossiya	17075	Moskva	Yevrosiyo
2	Kanada	9976	Ottava	Shimoliy Amerika
3	Xitoy	9597	Pekin(Beijing)	Yevrosiyo
4	AQSH	9363	Vashington	Shimoliy Amerika
5	Braziliya	8512	Brazilia	Janubiy Amerika
6	Avstraliya	7687	Kanberra	Avstraliya
7	Hindiston	3288	Dehli	Yevrosiyo
8	Argentina	2777	Boenos-Ayres	Janubiy Amerika
9	Qozog’iston	2717	Astana	Yevrosiyo
10	Sudan	2506	Xartun	Afrika

Maydoni kichik Karlik davlatlar 10 taligi

	Davlat nomi	Maydoni	Aholisi	Poytaxti
1	Vatikan	0.44 km^2	840 kishi	Vatikan
2	Monaka	2.02 ^2 km^2	36 000 kishi	Monako
3	Nauru	21.3 km^2	9500 kishi	Yangor
4	Tuvalu	26 km^2	10 000 kishi	Funafuti
5	San-Marino	61.00 km^2	31 945 kishi	San-Marino
6	Lixtenshteyn	160.4 km^2	35 000 kishi	Vadust
7	Marshal orollari	181 km^2	60 000 kishi	Majuro
8	Sen-kits va Nevis	261 km^2	50 000 kishi	Baster
9	Maldiv	298 km^2	320 000 kishi	Male
10	Malta	316 km^2	452 000 kishi	Valetta

Aholisi eng ko’p 10 ta davlat

	Davlat nomi	Aholisi (mln kish)	Poytaxti	Joylashgan materigi
1	Xitoy	1350	Pekin	Yevrosiyo
2	Hindiston	1221	Dehli	Yevrosiyo
3	AQSH	314.7	Vashington	Shimoliy Amerika
4	Indoneziya	237.6	Jakarta	Yevrosiyo
5	Braziliya	201	Braziliya	Janubiy Amerika
6	Pokiston	193.2	Islomobod	Yevrosiyo
7	Nigeriya	170.1	Abuja	Afrika
8	Bangladesh	161.1	Dakka	Yevrosiyo
9	Rossiya Federatsiyasi	142	Moskva	Yevrosiyo
10	Yaponiya	127	Tokiyo	Yevrosiyo

Aholisi eng kam davlatlar

	Davlat nomi	Aholisi (ming kishi )	Poytaxti	Joylashgan materigi
1	Ueyk orollari	0.2
2	Vatikan	0.8	Vatikan	Yevrosiyo
3	Muduey	1.0
4	Pitkern	1.0	Adamstaun	Yevrosiyo
5	Niue	2.0	Alof	Okeaniya
6	Tokealu Norfolk	2.0	Kingston	Okeniya
7	Folklend orollari	2.0	Port-Stenli	Janubiy Amerika (Argentina va Buyuk Britaniya tortishuv )
8	Avliyo Yelena	7.0	Jeymstau	Yevrosiyo
9	Sen Pyer Mikelon	6.0	Sen-Pyer	Yevrosiyo
10	Nauru	9.5	Yangor	Okeniya

Sayyoramizdagi ekologik eng sof joylar o‘nligi

Olimlar, soha mutaxassislari yer shari aholisini sayyoramizda qo‘riqlanadigan sof tabiiy maskanlar bevosita insonning xatti-harakatlari va ta’siri tufayli yildan yilga kamayayotganligi haqida muntazam ravishda xabardor qilib borayotgan bo‘lsalarda, bu jarayonga uzil-kesil chek qo‘yilmayapdi. Qo‘riqlanadigan tabiiy maskanlar hududi-yu soni kundan-kunga kamayishda davom etayapdi.
Bugun e’tiboringizga sayyoramizdagi ekologik jihatdan eng sof maskanlar reytingini taqdim etamiz. O‘nligimiz tarkibiga kirgan maskanlar o‘zining huzurbaxsh iqlimi va insonning emin-erkin yashashi uchun barcha qulay sharoitga egaligi bilan alohida ajralib turadi. Biz tilga olayotgan maskanlar ilk tabiiy holatini bugungi kunga qadar ko‘z-ko‘z qilib kelayotganligi, albatta, kishini quvontiradi.
1.Oltoy-Rossiya
Oltoy– Rossiyadagi eng sof maskanlardan biri hisoblanadi. Mazkur maskan o‘zining shifobaxsh tog‘ havosi, tiniq va shaffof ko‘li hamda mahalliy o‘rmonlaridagi boy o‘simliklari bilan kishini maftun qiladi. YUNESKO xalqaro tashkiloti ushbu mintaqaning qulay tabiiy sharoitini saqlashga katta e’tibor berib kelmoqda. Oltoyning qo‘lda teriladigan shifobaxsh giyohlari butun dunyoda mashhur.
2. Chili milliy qo‘riqxonasi
Chili milliy qo‘riqxonasi– bu ming kvadrat kilometr joyni egallagan, kishi qo‘li tegmagan, bokira o‘ron va nihoyatda musaffo havo dunyosidir. Biroq afsuski, ushbu “Janubiy Amerikaning o‘pkasi” muntazam ravishda yong‘inlardan aziyat chekadi, natijada ming yoshli butazorlar bilan qoplangan gektarlar ko‘lami kamayadi, kuli ko‘kka sovuriladi.
3. Baykal ko‘li-Rossiya
Baykal ko‘li— garchi mintaqa ekologiyasi inson faoliyati tufayli muntazam ravishda aziyat chekib kelayotgan bo‘lsa-da, Rossiya va dunyoda eng musaffo maskanlardan biri sifatida qolmoqda. Bahorda Baykal suvi shu darajada tiniqlashadiki, buning natijasida kishi ko‘lning 40 metr chuqurlikdagi tubini bemalol ko‘rish baxtiga muyassar bo‘ladi. Yuzlab tadqiqotchilarning ilmiy ishlari uchun manba vazifasini o‘tayotgan dunyodagi eng chuqur ko‘l o‘zining tiniq suv qatlami bilan noyob ekotizimga faraxbaxshlik ato qilmoqda.
4.Osa yarimoroli-Kosta-Rika
Kishi qo‘li tegmagan o‘rmonlar mahalliy hokimiyatning jiddiy nazorati ostidadir. Tabiatning eng qadimiy go‘zalligi oshuftalarini bu yerda yovvoyi tabiat milliy qo‘riqxonasi tarkibiga kiradigan ajoyib, xushmanzara Playya Matapalo qumlog‘i ham o‘ziga maftun aylaydi.
5.Namibiya – dunyodagi eng kam aholiga ega davlat
Mamlakatning asosiy qismini Namib sahrosi egallaydi. Namibiyaga inson qo‘li tegmagan vulqon og‘zi, sharsharalar va bahaybat qumtepalar sifatida qarash mumkin. Namibiya konstitutsiyasida mintaqaning sog‘lom ekotizimini saqlashga oid mas’uliyat alohida qayd qilingan.
6. Galapagos oroli

Galapagos oroli— iguan, toshbaqa, dengiz arsloni, pingvin, kit va yuzlagan har xil baliqlarning yashash maskani. Ushbu jannatmonand go‘sha biologik qo‘riqxona hisoblanadi. Arxipelagda jami 23 000 aholi istiqomat qiladi.

7. Atakama sahrosi-Chili
Atakama sahrosi– yomg‘ir nimaligini bilmaydi, hududining katta qismini tuzli havzalar, lava va qumlar egallaydi. Garchi bu yerning qumlari jonsiz bo‘lsa-da, havosi quruqlikni yengish qudratiga ega. Atakamada radiatsiya mavjud emas, yorug‘likni ifloslovchi manbalar hamda shovqin yo‘q. Shundan kelib chiqqan holda ushbu maskanni ekologik xavfsiz mintaqa deb faxr bilan tilga olish mumkin.
8. Fordlend-Yangi Zelandiya
Fordlend– Yangi Zelandiyaning janubi-g‘arbiy sohilida joylashgan viloyat bo‘lib, aslida inson tomonidan hali o‘rganilmagan. Qoya atrofidagi yovvoyi tabiat va tog‘ ko‘lining musaffoligini hatto sivilizatsiya (tamaddun) ham zabt eta olmagan. Bu yerda sayyoramizdagi eng toza havo hukmronligini ishonch bilan aytish mumkin. Fordlendga Antarktida tomondan havo oqimi oqib keladi. Yaqin sanoat korxonalari esa ming kilometr olislikda joylashgan.