6-modul. Avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlari 1-mavzu. Avtomobilning ekspluatatsion xususiyatlari. Reja

- Vallarni va shesternyalarni aniq va mustahkam o’rnatilishini ta’minlash;
- Etakchi valning tayanch podshipniklarini oldindan siqib qo’yish (prednatyag);
- Konstruktsiyadagi ishqalanuvchi qismlarida yaxshi moylanishni ta’minlash va maxsus moylarni qo’llash.
2.Konus rolikli podshipniklarni oldindan tigizlab urnatilishi. Konussimon, gipoidli, tsilindrik va qo`shalok asosiy uzatmalar qismlariga tahsir etuvchi yuklamaparini aniqlash va mustaxkamlikka hisoblash. Detallarinng materiallari. Talablar, tasnifi, qo`llanilishi. Gildiraklararo va o`qlararo diffe­rentsiallar. Konstruktsiyalarning taxlili va ularni baholish.
Asosiy uzatmaning tishli g’ildirak tishlariga, val va podshipniklarga ta’sir etuvchi yuklanish manbai bo’lib ilashmadagi kuchlar xisoblanadi. Ularni aniqlash uchun 5.0-rasmdagi sxemadan foydalanamiz. Sxemada shesternya tishlariga ta’sir etayotgan normal kuchni xosil qiluvchi kuchlar ko’rsatilgan: P₁ aylana bo’ylab yo’nalgan kuch; P_x1 o’q bo’ylab yo’nalgan kuch; P_R1 radius bo’ylab yo’nalgan kuch (1 va 2 indekslar shesternya va g’ildirakka tegishli)






Tayanch reaktsiyalari:
Podshipniklardagi yuklanishlarni aniqlash va vallardagi kuchlanishlarni xisoblash uchun va .tayanchlardagi reaktsiyalarni aniqlash zarur. A B 121


Shesternya. Shesternya konsol yoki qo’shimcha tayanch bilan o’rnatilgan bo’lsa:


Hisoblash sxemasidagi belgilashlar uchun ikkala xol uchun xisoblash formulalari bir xil.
Tishli g’ildirak. Tishli g’ildirakning tayanch reaktsiyalari shesternyaning tayanch reaktsiyalarini aniqlovchi formulalar yordamida aniqlanishi mumkin.
Podshipniklar, materiallar
Podshipniklarning ishlash muddatini yuqorida keltirilgan usul bilan aniqlash mumkin.
Detallardagi ruxsat etilgan kuchlanishlar ularning materialiga, termik ishlovga va b. bog’liq. Asosiy uzatma detallarining materiallari sifatida legirlangan, tsementlangan yoki nitrotsementlangan toblangan po’latlar 15XNZA, 20XNZA (MAZ, KrAZ), 20XNM, (GAZ), ZOXGT (ZIL), 12X2N4A ishlatiladi. Asosiy uzatma konstruktsiyalarida egilishdagi maksimal kuchlanishlar [σ ts] =500... 700 MPa; buralishdagi maksimal kuchlanishlar [σ k]=1000... 1200 MPa.


3.Differentsiallarda kinematik va dinamik bog`lanishlar. Differentsialdan uzatilayotgan momentning taqsimlanishi. Momentni taksimlanishiga ichki ishkalanishning tahsiri. Blokirovkalanish koeffitsienta. Majburiy blokirovkalanish mexanizmi va yuritmalari konstruktsiyasining taxlili. Differentsialning avtotransport ekspluatatsion xususiyatlariga tahsiri. Differentsial qismlarini mustaxkamlikka hisoblash va ularning materiallari.