6-мавзуУслубий кўрсатмалар ва намунавий мисолларни ечиш

3-мисол. Тўқимачилик комбинати тикувчилик фабрикасига ўзаро тузилган шартномага кўра, биринчи ярим йилликда 120 минг м.кв. чит ва 98 минг м.кв. шойи етказиб бериши керак эди. Ҳақиқатда эса 130 минг м.кв. чит ва 90 минг м.кв. шойи етказиб берилди.
Ҳар бир маҳсулот бўйича шартнома мажбурияти бажарилиши нисбий миқдорини ҳисобланг.
Ечиш.

.
Демак тўқимачилик комбинати ўз мажбуриятларини чит бўйича 8,33%га ошириб бажарган, шойи бўйича эса 8,16%га бажармаган.

3. Динамика нисбий миқдори ходисанинг вақт бўйича ўзгаришини билдиради ва базис ҳамда занжирсимон усулларда ҳисобланади.

Базис усулда ҳамма даражалар биринчи давр даражаси билан таққосланади, иккинчи усулда эса ҳар бир даража ўзидан олдинги давр даражаси билан таққосланади.


4-мисол. Вилоятда етиштирилган буғдой хосили ҳақида маълумотлар берилган:

Йиллар	2012	2013	2014
Етиштирилган буғдой, минг тонна	57	56	60

Динамика нисбий миқдорини базис ва занжирсимон усулларда ҳисобланг.

Ечиш.

Базис усул	Занжирсимон усул
.	.

Демак, вилоят бўйича буғдой етиштириш 2013 йилда 2012 йилга нисбатан 1,75%га пасайган, 2014 йилда 2012 йилга нисбатан 5,26% ўсган.

4. Тузилмавий (структура) нисбий миқдорлар ўрганилаётган тўпламнинг тузилишини характерлайди ва қуйидагича ҳисобланади.

(тўпламдаги айрим гуруҳ кўрсаткичи)/ (жами тўплам кўрсаткичи) · 100