6-mavzu. Xalqaro tovar savdosi va uni boshqarish

Xorijiy mamlakatlar bilan savdoni davlat tomonidan tartibga solishning 50 dan ortiq ma'muriy turi mavjud .

Ular ichida eng keng tarqalgani kvotalardir .

Embargo –bu usul bir mamlakat yoki mamlakatlar guruxi bilan savdo operatsiyalarini butunlay ta'qiqlashni bildiradi. Odatda siyosiy maqsadlarni ko‘zlagan holda butun yoki ma'lum bir guruxdagi tovarlar eksporti yoki importining cheklanishini nazarda tutadi. XX asrda savdoni tartibga solishning bunday usuliga yetarli darajada misollar keltirish mumkin. Masalan, BMT qaroriga ko‘ra Iroq, qisman Yugoslaviya, Livan, Eron va ayrim davlatlarga nisbatan amalga oshirilmoqda.

Litsenziyalash – maxsus ro‘yxatga kiritilgan resurslar va mahsulotlar bilan tashqi savdoni amalga oshirishda ruxsat berish vakolatiga ega bo‘lgan davlat tashkilotlari tomonidan ruxsatnoma berishi orqali amalga oshiriladi. Ko‘pchilik davlatlar tashqi savdoni litsenziyalashda xalqaro xuquqiy xujjatlarga asoslanadi. Bunday xujjatlarga 1947 yilda imzolangan “Savdo va tariflar bo‘yicha bosh bitim” (GATT-General Agreement on Trade and Tariffs-GATT) misol bo‘ladi.

Yevropa ittifoq (YeI) ga a'zo mamlakatlar orasida eksport –import operatsiyalarini litsenziyalash tovar aylanmasi umumiy hajmining 5-6 % darajasiga yetadi (kvotalash va litsenziyalash bo‘yicha o‘ziga xos lider Fransiya hisoblanadi). Litsenziyalash talab etadigan tovarlarga strategik ahamiyatga ega tovarlar va resurslar, dori-darmonlar, bolalarni oziqlantirish assartimenti va boshqalar kiradi.