6 mavzu: Iqtisodiy islohotlar, xususiy mulkchilikning shakllanishi. O‘zbekistonda bozor munosabatlarining rivojlanishi

«О‘zbekneftgaz», 
«О‘zmontajmaxsusqurilish», «Neftgaz-qurilish»
va boshqa sanoat, transport 
korxonalari, tegishli vazirliklar ulkan hissa qо‗shdilar. 
Respublikada neft mahsulotlari ishlab chiqarish yо‗lga qо‗yilib, chetdan neft 
mahsulotlari sotib olish tо‗xtildi. О‗zbekiston neft mustaqilligiga erishdi, neft 
mahsulotlarini chetdan sotib oladigan mamlakatdan uni chetga sotadigan davlatga 
aylandi. Tabiiy gaz ishlab chiqarish ham о‗sib bordi.
О‗zbekistonda neft va gaz ishlab chiqarish bilan bir qatorda kimyo sanoati 
ham rivojlandi. Toshkent, Samarqand, Andijon, Farg‗ona, Chirchiq, Navoiy, 
Olmaliq kabi shaharlardagi kimyo sanoati korxonalari qayta ta‘mirlandi. Qizilqum 
fosforit kombinati, Qо‗ng‗irot soda zavodi, Qо‗qon va Yangiyо‗l biokimyoviy 
zavodlari barpo etildi. Respublika kimyo sanoati qishloq xо‗jaligi uchun mineral 
о‗g‗itlar, ekinlarni zararkunandalardan saqlovchi kimyoviy moddalar, sun‘iy 
tolalar, bо‗yoqlar, poliyetilen, aholining kundalik turmushida kerak bо‗ladigan 
mahsulotlar ishlab chiqarmoqda. 

---

12 
Shо‘rtan gaz – kimyo majmuasi
О‗zbekiston kimyo sanoatining faxri 
hisoblanadi. 1995 yil oktabrda О‗zbekiston bilan AQShning 
«ABB Lummus 
Global»
kompaniyasi о‗rtasida Shо‗rtan gaz – kimyo majmuasini qurish bо‗yicha 
bitim tuzilgan edi. Tezda qurilish – montaj ishlari loyihasi ishlab chiqildi. 1997 – 
2001 yillarda AQSH, Germaniya, Yaponiya, Italiya va boshqa davlatlarning 
nufuzli kompaniyalari ishtirokida qurilish ishlari amalga oshirildi.
 
Shо‗rtan gaz – kimyo majmuasi qurilishida 1 mlrd. AQSH dollari hajmida 
investitsiya о‗zlashtirildi. 2001 yil 21 dekabr Shо‗rtan gaz – kimyo majmuasi 
(Qashqadaryo viloyatining G‗uzor tumanida) ishga tushirildi. Majmua yiliga 125 
ming tonna polietilen, 137 ming tonna suyultirilgan gaz va 126 ming tonna gaz 
kondensati ishlab chiqarish quvvatiga ega bо‗lgan dunyodagi eng yirik 
korxonalardan biridir. 
2016 yil 21-may kuni Surg‗il koni negizida barpo etilgan Ustyurt gaz-kimyo 
majmuasi ishga tushdi. Majmuaning qurilishi Janubiy Koreya bilan muvofaqqiyatli 
hamkorlikning natijasi bo‘ldi. Umumiy qiymati 4 milliard dollarlik ushbu 
loyihaning amalga oshirilishi yiliga 4,5 milliard kub metr tabiiy gazni qayta ishlash 
hisobidan 3,7 milliard kub metr gaz, 387 ming tonna polietilen, 83 ming tonna 
polipropilen, 102 ming tonna piroliz distillyati va boshqa qimmatbaho mahsulotlar 
ishlab chiqarish imkonini beradi. 
2018-yil 19-aprelda Qandim gazni qayta ishlash majmuasi ishga tushirildi. 
Majmuada yiliga 8,1 milliard kubometr gaz qayta ishlanadi, bu esa 7,9 milliard 
kubometr tozalangan gaz, 134,4 ming tonna gaz kondensati, 212,9 ming tonna 
oltingugurt ishlab chiqarish imkonini beradi.