6-Mavzu. Falsafaning metod, qonun va kategoriyalari. Reja



Download 1,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/57
Sana13.01.2022
Hajmi1,19 Mb.
#354054
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   57
Bog'liq
6-Mavzu. Falsafaning metod, qonun va kategoriyalari. Reja

Sakrash-

bu  bir  sifatning  boshqa  sifatga  aylanish  vaqti,  shakli,  usuli,  miqdor 

o’zgarishlarining  uzluksizligi,  bosqichma-bosqichligidagi  uzilishdir. 

Masalan, 

sakrash-bu  Yerda  hayotning  paydo  bo’lishi,  hayvonlar  dunyosidan  insonning 

ajralib  chiqishi,  bir  ijtimoiy  tuzum  o’rniga  boshqa  ijtimoiy  tuzum  kelishi,  buyuk 

ilmiy va texnikaviy kashfiyotlardir. Har qanday sakrash rivojlanishda o’tish davrini 

tavsiflaydi. O’z tabiatiga ko’ra u doim ziddiyatlidir, chunki yangining tug’ilishidan 

ham, eskining qarshiligidan ham dalolat beradi.  

Sakrashlarning shakllari rang-barang bo’lib, rivojlanayotgan hodisaning tabiati, 

shuningdek  unda  sifat  o’zgarishlari  yuz  berayotgan  konkret  sharoit  bilan 

belgilanadi. Sakrashlar:  

1

) o’zgarishning davomliligiga ko’ra (jadal, sust); 

2) o’zgarish shakliga ko’ra (bir karra, ko’p karra); 

3) o’zgarishning chuqurlik darajasiga ko’ra (qisman, to’liq); 

4)  o’zgarishning  yo’nalishiga  ko’ra  (progressiv,  regressiv,  yo’nalishsiz)  farq 

qiladi

.  


Sakrashlarni  tahlil  qilish  chog’ida  «evolyusiya»,  «inqilob»,  «islohot»  kabi 

atamalar ayniqsa muhim ahamiyat kasb etadi. «Evolyusiya» tushunchasi keng va 

tor  ma’nolarda  qo’llaniladi.  Keng  ma’nodagi  «evolyusiya»  asta-sekin  rivojlanish 

jarayoni  bo’lib,  u  miqdor  o’zgarishlarinigina  emas,  balki  sifat  o’zgarishlari,  shu 

jumladan  inqiloblarni  ham  o’z  ichiga  oladi.  Tor  ma’noda  «evolyusiya»  deganda 

inqilobdan, uning tayyorlanishidan oldingi davr tushuniladi. 



«Inqilob» tushunchasi 

ijtimoiy hodisalarni tavsiflash uchun ishlatiladi va jamiyatni asta-sekin emas, balki 

tubdan  o’zgarish  yasaydigan  sakrashdir



Islohot  jamiyat  hayotining  biron-bir 



muhim  tomonini  o’zgartirish  bo’lib,  bunda  uning  iqtisodiy  va  davlat  tartibi 

asoslari saqlanib qoladi.  

Shunday  qilib,  miqdor  va  sifat  o’zgarishlarining  bir-biriga  o’tishi  qonuni, 

rivojlanishning  umumiy  qonuni  sifatidagi  mazmuni  haqida  yaxlit  tasavvur  hosil 

qilish  imkonini  beradigan  «sifat»,  «miqdor»,  «me’yor»,  «sakrash»  kategoriyalari 

yordamida  muayyanlashtiriladi.  Mazkur  qonun  butun  borliqning  rivojlanishi, 

harakati va o’zgarishi  qanday,  qay  tarzda  yuz  beradi,  degan  savolga  javob  berib, 

obyektiv  voqyelikning  har  qanday  sohasida  yangi  sifatga  o’tishning  ichki 

mexanizmini  yoritadi.  Ko’rib  chiqilgan  qonunlar  rivojlanish  manbai  va  uning 

mexanizmini  yoritib  bersa,  inkorni-inkor  qonuni  –  rivojlanishning  umumiy 

tendensiyasini, uning yo’nalishini aks ettiradi.  





Download 1,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   57




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish