6-ma’ruza. Meva va uzumni yig’ishtirish jarayonlarini mexanizatsiyalash. Reja

---

6-MA’RUZA. 
 
 
Meva va uzumni yig’ishtirish jarayonlarini 
mexanizatsiyalash. 
Reja: 
 
1.Meva yig’gich mashinalarining asosiy qismlari. 
2.Ildizmevalar yig’ishtirish mashinasining ishlash jarayoni. 
3.Meva va uzumlarni yig’ishtirib olish usullari. 
 
Meva va uzumlar asosan ikki usulda: 1) uzoq muddatga saqlanadigan mevalarqo’lda 
maxsus jihozlar yoki meva yig’adigan platformalardan foydalanilgan holda; 2) texnik qayta 
ishlov berishga mo’ljallangan yoki tezda iste’mol qilinadigan mevalar esa maxsus yig’ish 
kombaynlari bilan yig’ib olinadi.
Qo’lda ishlatiladigan bog’ jihozlariga meva yig’ish sumkalari, shotilar, pnevmatik 
kesgich yoki tebranuvchi qurilmalar kiradi.
Erga to’kilgan mevalar pnevmatik, mexaniq va kombinatsiyalashgan mashinalar bilan 
terib olinadi. 
Pnevmatik terib olgichlar
mevalarni havo oqimi yoki vakuum so’rg’ichlar yordamida 
surib oladi. Bunday mashinalar ko’p energiya talab etadi va mevalarni turli xildagi
chiqindilar bilan birga terib oladi.
Mexaniq terib olgichlar
ninali barabanlar, barmoqli transportyerlar va boshqa 
qurilmalar bilan jihozlangan bo’lib, ular kam energiya sarflaydi, lekin mevalarni zaxalaydi 
va ko’plab chiqindilar bilan terib oladi. 
Kombinatsiyalashgan terib olgichlar
barmoqli baraban hamda havo oqimi yordamida 
mevalarni terib oladi. Bular nisbatan murakkab bo’lib, mevalarni kam zaxalaydi va 
chiqindilardan tozalaydi, ammo ko’p energiya sarflaydi.
Uzoq muddatga saqlanadigan mevalar qo’lda terib olinadi va maxsus konteynyerlarga 
solinadi. Mevalar bilan to’ldirilgan konteynyerlarni maxsus konteyner tashuvchi 
tirkamalaryordamida tozalash va saralash punktlariga olib boriladi.
Maxsus tirkamalar
turli qurilmalar bilan jihozlangan bo’lib, quyidagi ko’rinishdagi: a – 
past bo’yli; b- o’rta bo’yli va v-baland bo’yli mevazor bog’larda ishlatishga mo’ljallangan.
Bunday tirkamalar (2.28-rasm) ostki 1 va yuqorigi 3 platformalar bilan jihozlangan. 
Yuqorigi platformani ikkita silindrlar 6 bilan gorizontal holatda ko’tarish yoki tushirish 
mumkin. Pastki platformaga gidrotizimli zanjirli konveyer o’rnatilgan bo’lib,u platformani 
uzunligi bo’yicha ko’chib yurishini ta’minlaydi. 
Yuqori platformaga konteynyerlarni yuklash uchun u gidrosilindr yordamida tushiriladi 
va ortgich 5 bilan beshta konteyner o’rnatiladi. So’ngra platforma 3 ko’tariladi va ostki 
platformaga oltita konteynyerlar joylashtiriladi. 
Meva to’ldirilgan konteynyerlar saqlash omborlariga tashiladi va ular teskari tartibda 
tushirib olinadi hamda bo’sh konteynyerlar qayta joylashtiriladi. So’ngra ular dalaga olib 
boriladi va mevazor bog’lar qatorlari orasiga qo’yib chiqiladi. 

---

KPU-2 meva yig’ish mashinasiqator oralari kengligi 6 m gacha va shoxlarining diametri 
7 m gacha bo’lgan bog’zorlardagi danakli va urug’li mevalarni yig’ib olish uchun 
mo’ljallangan.