6-ma ’ruza mavzu: Turar – joy binolarining asosiy elementlari

Тexnik  yerto’la  (texnicheskoye  podpole)    yoki  texnik  kanallar  –  binolarda 

muҳandislik  tarmo

qlari  jiҳozlarini  joylashtirish  va  o’tkazish  uchun  loyiҳalanadi  va 

qurilishi amalga oshiriladi.  

Chordo

q  –  binolarda  yuqori  qavatlardagi  xonalarni  tashqi  muҳit  tasiridan 

sa

qlash,  muҳandislik  tarmoqlari  jiҳozlarini  joylashtirish,  omborxona  sifatida 

foydalanish  va bosh

qa maqsadlarni amalga oshirish uchun loyiҳalanadi va qurilishi 

amalga oshiriladi.  

Тurar joy binolarida yuqoridagilardan tashqari kirish qismlarida tambur va 

kirish shoxobchalari, binoga kirish eshiklari ustida peshayvonlar, balkonlar ҳam 

loyiҳalanadi. 

Binolarda  poydevorlar,  devorlar,  aloҳida  tayanchlar,  orayopma  va  tom 

yopmalari  asosiy  elementlar  ҳisoblanib,  binoning  bo’ylama  va  tik    yo’nalishdagi 

mustaҳkamligini  taminlovchi    asoslari  ҳisoblanadi  va  ushbu  asos  binoning 

konstruktiv  sxemasini  ani

qlab  beradi.  Bo’ylama  yo’nalishda  joylashgan  yuk 

ko’taruvchi  konstruksiyalarining  tik  yo’nalishdagi  yuk  ko’taruv  konstruksiyalariga 

ilinish  xarakteridan  kelib  chi

qib  binolar  quyidagi  turdagi  konstruktiv  sxemalar 

asosida  loyihalanadi:  bo’ylama  yo’nalishdagi  yuk  ko’taruvchi  devorli,  ko’ndalang 

yo’nalishdagi yuk ko’taruvchi devorli, to’liq bo’lmagan karkasli va to’liq karkasli. 

Bo’ylama  yo’nalishdagi  yuk  ko’taruvchi  devorli  va  ko’ndalang  yo’nalishdagi 

yuk  ko’taruvchi  devorli  karkassiz  konstruktiv  sxemalardan  asosan  mayda  o’lchamli 

g’isht-tosh  konstruksiyalardan  loyiҳalanuvchi  binolarda,  yarim  karkasli  va  to’liq 

karkasli  konstruktiv  sxemalardan  esa  yirik  panelli  konstruksiyalarga  ega  bo’lgan 

binolarni loyiҳalashda foydalanish ma

qsadga muvofiq keladi.  

 

ADABIYOТLAR: 

1. 

M.M. Vaxitov, SH.R.Mirzayev . Me’morchilik: I-qism. Me’morchilik tarixi. 

Darslik .Toshkent: “Tafakkur”, 2010.  

2. 

Mirzayev Sh.R., Voxitov M.M. Me’morchilik II-qism. Fuqarolik binolari 

Darslik. Toshkent, 2010 y.