6-ma ’ruza mavzu: Turar – joy binolarining asosiy elementlari

---

6-MA

’RUZA 

MAVZU: Turar – joy binolarining asosiy elementlari. 

REJA :

 

1. Turar – joy binolarining asosiy konstruktiv elementlari. 

2. Turar – joy binolarining qurilish tizimlari. 

 

Тayanch  so’zlar:  konstruktiv  elementlar,  poydevorlar,  devorlar,  alohida 

tayanchlar, orayopmalar, tomlar, zinapoyalar, deraza va eshiklar, yuk 

qabul qiluvchi, 

o’zining  og’irligini  qabul  qiluvchi,  o’zining  og’irligini  uzatuvchi,  yerto’la,  texnik 

yerto’la,  chordoq,  tambur  va  kirish  shoxobchalari,  binoga  kirish  eshiklari  ustida 

peshayvonlar, balkon. 

 

Fu

qaro  binlarining  asosiy  konstruktiv  elementlari  -bu  poydevorlar,  devorlar, 

alo

hida tayanchlar, orayopmalar, tomlar, zinapoyalar, deraza va eshiklardir. 

Fu

qaro binolari qurilishida konstruktiv elementlar bilan taminlash va bezaklash 

ishlarini  bajarish  uchun  taxminan 

quyidagicha  miqdorda  xarajatlar  sarf  etiladi: 

poydevorlar uchun- 9,5%, devorlar uchun- 20,4%, orayopmalar uchun- 18,2%, orali

q 

devorlar  uchun-  9,6%,  pollar  uchun-  6,8%,  eshik  va  derazalar  uchun-  3,6%,  tomlar 

uchun- 4,2%, zinapoyalar uchun- 3,2%, 

qolgan konstruksiyalar uchun- 18,4%, ichki 

va tash

qi bezaklash ishlari uchun- 6,1%. 

Poydevorlar    -bino  va  inshootlarda  yer  osti  konstruksiyalari  sanalib,  binodan 

beriladigan barcha yuk va yuklanishlarni 

qabul qilib asos yani zaminga uzatish uchun 

xizmat 

qiladi.  

Devorlar  –  binolarda  mo’ljallanishi  va  joylashishi  bo’yicha    tash

qi  va  ichki 

devorlarga bo’linib, bir vaqtning o’zida ҳam binoni tik yo’nalishda tashqi tasirlardan 

ҳimoyalovchi va yuqoridan berilgan yuk va yuklanishlarni poydevorlarga uzatuvchi 

ҳisoblanadi. Bino va inshootlarda loyiҳalanish  o’rniga va ishlash sistemalariga qarab  

devorlar yuk 

qabul qiluvchi, o’zining og’irligini qabul qiluvchi va o’zining og’irligini 

uzatuvchi    bo’lishi  mumkin.  Yuk  ko’taruvchi    devorlar  ichki  va  tashqi  devorlar 

sifatida  loyiҳalanib,  binodan  beriladigan  tik  va  bo’ylama  yo’nalishdagi  kuch  va 

kuchlanishlarni 

qabul qilib  poydevorlariga uzatadi va albatta o’z poydevorlariga ega  

bo’lishi  shartdir.  O’zining  og’irligini  qabul  qiluvchi  devorlar  esa  faqat  o’zining 

o

g’irligini qabul qilib poydevorlarga uzatib o’z navbatida ichki yoki tashqi devorlar 

sifatida ҳam loyiҳalanishi mumkin. O’zining o

g’irligini uzatuvchi devorlar esa asosiy 

hollarda  xonalarni  bo’luvchi  oraliq  devorlar  sifatida  loyiҳalanib  orayopmalar  orqali 

o’z og’irligini yuk ko’taruvchi devorlarga uzatadi.