6 Лаборатория иши Температурани электр усулида ўлчаш

III. Ишни бажариш тартиби:
тажриба ишини бажариш учун қуйидаги схема йиғилади:





~ 4В V₀ Л Л V ~ 220В


мкА₀ А
а б
1-расм. Чўғланма лампа толасининг совуқ (а) ва қизиган (б) холдаги қаршиликларини ўлчаш.
V₀- ўзгармас ток вольтметри (15 В), V – ўзгарувчан ток вольтметри (250В), мкА₀ – ўзгармас ток микроамперметри (50 мкА), А – ўзгарувчан ток амперметри, Л – чўғланма толали лампа.

Дастлаб лампага 4 В кучланишни уланг, V₀- ўзгармас ток вольтметри ёрдамида U0 кучланишни, мкА₀ – ўзгармас ток микроамперметри ёрдамида I₀ ток кучини ўлчаб, ёзиб олинг. Сўнгра лампани 220 В кучланишга уланг ва лампа нормал ёниб турган холат учун V – ўзгарувчан ток вольтметри ёрдамида U кучланишни, мА – ўзгарувчан ток миллиамперметри ёрдамида I ток кучини ўлчаб ёзиб олинг.

IV. Хисоблашлар:
Олинган натижалар асосида қуйидагиларни хисобланг:
-толанинг совуқ холатдаги дастлабки қаршилиги R₀ = U₀ / I₀ ;
-толанинг қизиган холатдаги ишчи қаршилиги R = U / I _;
Топилган R₀ ва R қаршиликларнинг қийматларидан фойдаланиб Т температурани 1- тенгликдан фойдаланиб аниқланг
Т = (R - R₀ ) / R₀ ,
бу ерда = 0,0050 °С ^-1 (1- жадвалдан вольфрам учун).
Температуранинг абсолют қийматини топинг (хона температурасини 20 °С деб олинг).
Т = Т – 20 °С

Тажриба ишини 40 Вт, 60 Вт, 100Вт ва 150 Вт қувватли лампалар учун бажаринг, натижаларни қуйидаги жадвалга ёзиб лампа қувватининг ошиши билан толанинг қаршилиги ва температура қандай ўзгаришини бахоланг. 2- жадвал

т/р	Р (Вт)	R0 (Ом)	R (Ом)	Т (°С)	Изох
1.
2.

Лампанинг номинал катталиклари U_н ва P_н ёрдамида толанинг номинал қаршилиги R_н ни хисобланг ва уни R қаршилик билан солиштиринг, фарқни тушунтиринг.