6-laboratoriya ishi: «Sarf va sathni o'lchash usullarini rostlash tizimini o'rganish.»

Laboratoriya ishiga topshiriq 
1. Sarfni o‘lchash usullarini, sarfni o‘lchovchi o‘lchov asboblarining 
tuzilishi va ishlash usullarini o‘rganing. 
2. Shisha rotametrni graduirovka qiling. 
 
Shisha rotametrni graduirovka qilish 
Shisha rotametrni graduirovka qilishga mo‘ljallangan laboratoriya qurilmasi 
chizmasi 11-rasmda berilgan. Kompressordan beriladigan siqilgan havo kran K1 
orqali hajm hisoblagich (HH)ga uzluksiz berib turiladi. Rotametr (R) dan 
o‘tayotgan havo sarfi V1 va V3 ventillar yordamida o‘zgartiriladi. 
 
 
 

---

Laboratoriya stendining tavsifi 
Laboratoriya ishida texnikada qo‘llaniladigan sarfni va miqdorni o‘lchashga 
mo‘ljallangan asboblar ishlatilgan (rasm-12). 
Sarf o‘lchashga kerak bo‘ladigan havo kompressori, kran K1, hajm 
hisoblagich (HH), rotametr (R) va ventil V3 lar. 
K1 
HH 
V1 
R 
Atm V3 
T1 

220 V 
12-rasm. 
Laboratoriya ishini bajarish tartibi quyidagicha
: 
1. Kompressor ishga tushiriladi; 
2. Kran K1 ochilib V1 ventil to‘la yopiladi; 
3. V3 ventil yordamida havo sarfini o‘zgartirib rotametr qalqovichini 
shkalaning 0 (bo‘limiga) keltiriladi. 
Hajm hisoblagich hisoblash moslamasidagi ko‘rsatilayotgan qiymat yozib 
olinib, sekundomer yoqiladi. 60 sekunddan so‘ng hajm hisoblagich ko‘rsatuvni 
olib, undan avvalgi qiymatni ayirib, hajm hisoblagichdan o‘tgan havo hajmi (V) 
hisoblanadi. 
V=Va-Vk 
Bunda: Va – HH ko‘rsatuvini avvalgi qiymati; Vk – HH ko‘rsatuvini 
keyingi qiymati. 
G=V/60 tenglama bo‘yicha rotametrdan o‘tgan sarf qiymatini hisoblab 3-
jadvalga yoziladi. 
Sarf o‘lchagichni ko‘rsatkichlariga qarab, o‘lchov asbobi to‘g‘risida hulosa 
chiqaring. 
Rotametrnin
g 
ko‘rsatuvi,% 
HH o‘tgan 
havo miqdori,
(V), m 
Absolyut xatolik 
Nisbiy
xatolik, 
% 
Keltirilgan 
variatsiya 
0 
20 
40 
60 
80 
100 
компрессор 

---