6-боб. Инновацион иқтисодиётда инсон омилини фаоллаштириш 1-мавзу. Инсон омилини фаоллаштиришнинг аҳамияти

Иқтисодиётни бошқариш соҳасининг яна бир йирик назариётчиси Г.Емерсон (1853-1931) “Унумдорликни ўн икки тамойили” асарини ёзиб, бу асарда биринчи бўлиб инсон фаолиятини мақбуллаштиришга қарашлар тизимини баён қилиб берди. Г.Емерсон қуйидаги тамойилларга асосланган максимал меҳнат унумдорлигига эришиш усулини ишлаб чиқди ва булар:

Иқтисодиётни бошқариш соҳасининг яна бир йирик назариётчиси Г.Емерсон (1853-1931) “Унумдорликни ўн икки тамойили” асарини ёзиб, бу асарда биринчи бўлиб инсон фаолиятини мақбуллаштиришга қарашлар тизимини баён қилиб берди. Г.Емерсон қуйидаги тамойилларга асосланган максимал меҳнат унумдорлигига эришиш усулини ишлаб чиқди ва булар:

• аниқ белгиланган ғоя ва мақсадлар;
• ақли расолик;
• асосли маслаҳат;
• қатъий интизом;
• ходимларга нисбатан адолатли муносабат;
• марказлаштириш, тезкор, ишончли, тўлиқ, аниқ ва доимий ҳисоб-китоб;
• меъёр ва тартиб;
• шароитини мўтадиллаштириш;
• оператсияларни меъёрлаш;
• ёзма стандарт қўлланмалар;
• унумдорлик учун рағбатлантириш.

Илмий бошқарув ривожланишига ҳисоб-китоб ва режалаштиришнинг чизма усулини ишлаб чиққан Генри Гант (1861-1919) ва ишни мақбуллаштириш учун стандарт ҳаракатларни қўллаб, айрим ишларни бажариш усулларини таклиф эткан Френк Гилберт (1868-1924)лар салмоқли ҳисса қўшишган. Шунингдек, менежмент назариясига франсуз муҳандиси Анри Фаёл бошқарув вазифаларини мақбуллаштириш – олдиндан кўра олиш, ташкил этиш, буюриш, келишув, назорат қилишга тенглаштирган.

Илмий бошқарув ривожланишига ҳисоб-китоб ва режалаштиришнинг чизма усулини ишлаб чиққан Генри Гант (1861-1919) ва ишни мақбуллаштириш учун стандарт ҳаракатларни қўллаб, айрим ишларни бажариш усулларини таклиф эткан Френк Гилберт (1868-1924)лар салмоқли ҳисса қўшишган. Шунингдек, менежмент назариясига франсуз муҳандиси Анри Фаёл бошқарув вазифаларини мақбуллаштириш – олдиндан кўра олиш, ташкил этиш, буюриш, келишув, назорат қилишга тенглаштирган.

Генри Форд ишлаб чиқариш корхоналарини бошқаришнинг ташкилий-техникавий тамойилларини яратди. Бу фақат бошқарув техникаси ва ташкил этишнинг ривожланишида эмас, балки меҳнат унумдорлиги ўсишида ҳам янги босқич бўлди. Г.Форд ҳам Ф.Тейлор сингари кам ҳаражат билан юқори меҳнат унумдорлигига эришишни мақсад қилиб қўйган бўлса-да, лекин унга бошқа йўл билан эришишга ҳаракат қилди. Яъни Ф.Тейлор инсон меҳнатини ташкил этишга алоҳида эътибор берган бўлса, Г.Форд техника, технология, ишлаб чиқаришни такомиллаштиришга эътибор қаратган.