6-amaliy mashg’ulot mavzu: Og’ir va o’ta og’ir betonlar tarkibini loyihalash. Reja

Eslatmalar: a). Ushbu jadval sementning quyuqligi 26...28 %, qumning yiriklik moduli M_y = 2 bo‘lgan xol uchun mos keladi.
b). Sement xamirining me’yoriy quyuqligi 26...28 % dan pastga qarab kamaysa, yani 1 % kamayishiga 3...5 l/m³ suv kamaytiriladi va aksincha ko‘paysa shuncha suv qo‘shiladi.
v). Qumning yiriklik moduli M_y = 2 ga nisbatan 0,5 miqdordan kamaysa, suv sarfi 3...5 l/m³ ko‘paytiriladi va aksincha M_y ko‘paysa, suv sarfi shuncha miqdorga kamaytiriladi.

Bunda 1m³ beton qorishmasi uchun aniqlangan sement miqdori me’yoriy xujjatlarda ruxsat etilgan sement sarfidan kam yoki ko‘p bo‘lsa, mos holda sementning sarfini kerakli miqdorda kamaytirish yoki ko‘paytirish kerak (yoki mayda tuyilgan faol qo‘shilmalar qo‘shish ham mumkin).

4. Yirik to‘ldiruvchi donalarining siljish (kerilish) koeffitsienti, α ning qiymati yuqoridagi (6.3) formula orqali hisoblab topiladi.
5. Mayda va yirik to‘ldiruvchilar (qum, shag‘al, chaqiq tosh) sarfi mos holda (6.1) va (6.2) formulalar orqali aniqlanadi.
6. Beton tarkibi hisoblab topilganidan keyin sinov qorishmasi tayyorlanadi va uning harakatchanligi yoki qattiqligi aniqlanadi. Qorishmaning xossalari unga qo‘yiladigan talabga javob bermasa, tarkibga o‘zgartirish kiritiladi.
Og‘ir beton tarkibini loyihalashga doir misollar


6.1-misol. Berilgan o‘rtacha mustahkamligi 30 MPa bo‘lgan beton tarkibi aniqlansin. Beton qorishmaning konus cho‘kishi bo‘yicha harakatchanligi 4...5 sm. Portlandsement faolligi R_s = 40,0 MPa haqiqiy zichligi ρ_s = 3,1 g/sm³; qum-o‘rtacha yiriklikli, suv talabchanligi 7 %, haqiqiy zichligi ρ_q = 2,63 kg/l; shag‘al-yirikligi 40 mm gacha, haqiqiy zichligi ρ_щ = 2,6 kg/l, uyma zichligi γ_щ = 1,48 kg/l.
Yechish: 1. Suv-sement nisbatini (10.8) formula orqali aniqlaymiz:
S/S = [(0,6·40,0)/(30,0 + 0,5·0,6·40,0)] = 0,57
2. Suv sarfi 10.5 jadval asosida, S = 170 l (qorishma harakatchanligi 5 sm va shag‘alning yirikligi 40 mm bo‘lgan hol uchun).
3. Sement sarfi (10.10) formulaga asosan:
S = 170/0,57 = 298 kg/m³.
4. Shag‘alning g‘ovakligi
P_щ = 1 - (ρ_mщ/ρ_щ) = 1 – (1,48/2,6)=0,43 %
Yuqoridagi 10.4 jadvaldan sement sarfi 298 kg/m³ va S/S = 0,57 hol uchun α koeffitsient qiymati α = 1,34 ga teng (interpolyasiya qilish orqali).
5. Shag‘al sarfi (10.3) formulaga asosan
Щ = [1000/((1,34·0,43)/1,48 + 1/2,6)] = 1294 kg/m³
6. Qum sarfi (10.4) formulaga asosan
Q = [1000 - (298/3,1 + 170 + 1294/2,6)]·2,63 = 621 kg/m³.
Beton qorishmasining zichligi
ρ_b = S + S + Q + Щ = 298 + 170 + 621 + 1294 = 2383 kg/m³.