6- мавзу: Мўғуллар истилоси ва зулмига қарши кураш. Жалолиддин Мангуберди – Ватан ҳимоячиси

---

6-
мавзу: Мўғуллар истилоси ва 
зулмига қарши кураш. Жалолиддин 
Мангуберди – Ватан ҳимоячиси 
Режа: 
 
1. 
Мовароуннаҳр ва Хоразмнинг мўғуллар 
томонидан 
босиб 
олиниши. 
2. 
Жалолиддин Мангуберди юрт ҳимоячиси. 
3. 
Мўғуллар истилосидан кейинги вазият. 

Чиғатой улуси

---


XII 
аср ўрталарига келиб Байкал кўли атрофи, ҳозирги 
Мўғулистон ҳудудида яшовчи туркий ва тунгус-манжур 
қабилалари кўпчилиги мўғуллар раҳнамоси Есугай баҳодир 
таъсирига ўта бошлайдилар; 

Темучин (1155-1227) (мўғулча, темир устаси) - кучли ва 
тадбиркор, айёр саркарда, пароканда қабилаларни турли 
йўллар билан ўз қўли остида бирлаштирган шахсдир; 

У 13 аср бошида эса татарлар қабиласи устидан ғалаба 
қозонади.

1203 
йилда эса керайитлар, қўнғирот ва найманлар устидан 
ўз ҳукмронлигини ўрнатади;

Темучин кучли ҳарбий тузилмани ташкил этади; 

Уни бошқаришни ўғиллари Жўчи, Чиғатой, Ўгедей, Тули ва 
хотини Буртэ-Фужэн, сафдошлари Субутой ва Жебэларга 
топширди;

---


Мўғул қабилалари ва элатларининг қудратли давлатга 
бирлашуви Чингизхон номи билан боғлиқ; 

1206 
йилда мўғулларнинг умумқурултойида олий мўғул 
ҳукмдори - хон деб эълон қилиниб, «Чингизхон» деган 
фахрий ном берилади. (“Чингиз” сўзи - кучли, буюк 
дегани);

Қурултойда Чингизхон ўз туғи-байроғини кўтарди, 10 та
лавозим жорий этиб уни ўз яқинларига тақдим этди;

Бутун Мўғулистон 95 та ҳарбий маъмурий бирликка 
бўлинди;

Янги мўғул давлати - Еке Мўнғол улус (Буюк Мўғул 
давлати) деб атала бошланди; 

1204 
йилда уйғур алифбоси мўғул ёзуви учун қабул 
қилинди. Мустақил давлат белгиси сифатида муҳр ҳамда 
тақвим қабул қилинди;

Чингизхон 1209 йилда тангутларни, 1211 йилда 
уйғурларни, 1215 йилда Шимолий Хитойни пойтахт 
Пекин билан биргаликда ўзига тобе қилиб олди.

---