6- мавзу. Ахлоқ ва қадриятлар фалсафаси (Этика). Режа

Фуқаролик жамияти
моҳиятан оила билан давлат ўртасидаги даража. Гарчанд, 
унинг тараққиёти давлат тараққиётидан кейинроқ рўй берса ҳам, у албатта давлатни тақозо этади, 
яъни фуқаролик жамиятининг яшаши учун унинг олдида мустақил нимадир – расмий, тизимли 
бошқарув бўлиши керак. 
Никоҳнинг қонуний ва диний асослари
. Миллий қонунчилигимиздаги оилада эр ва 
хотиннинг тенг ҳуқуқлиги ва уларнинг тенг мажбуриятга эгалиги тўғрисидаги қоида Ўзбекистон 
Республикаси Конституциясида эълон қилинган «Ўзбекистон Республикасида барча фуқаролар 
бир хил ҳуқуқ ва эркинликларга эга бўлиб, жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб 
чиқиши, эътиқоди шахси ва ижтимоий мавкеидан қатъий назар, қонун олдида тенгдирлар» деган 
конституциявий нормадан келиб чиқади. 
Қонунчиликка кўра, никоҳ натижасида вужудга келган эр-хотиннинг тенг ҳуқуқлари шахсий 
ва мулкийларга бўлинади. Шахсий ҳуқуқлар мулкий ҳуқуқлардан фарқ қилиб, иқтисодий 
мазмунга эга эмас, фуқароларнинг шахсияти билан бевосита боғлиқ ва ундан ажратиб бўлмайди.
Эр-хотин ўртасида қуйидаги шахсий тенгликлар вужудга велади: 
Фамилия танлашдаги тенг ҳуқуқлик: 
Никоҳ тузиш вақтида эр ва хотиннинг фамилия танлаши уларнинг оилада тўлиқ тенг 
ҳуқуқлиги тамойилидан келиб чиқади. Улар ўзаро келишиб эр ёки хотиннинг фамилиясини 
1
Қиличев Ф.Ж. Оила муносабатлари. // Ҳаёт ва қонун кутубхонаси. – Тошкент, 1997. – № 1. – Б. 44. 
2
Сафаров О., Маҳмудов М. Оила маънавияти. – Т.: Маънавият, 1998. – Б. 11. 
3
Отахўжаев Ф. Никоҳ ва уни ҳуқуқий тартибга солиниши. – Т.: Адолат, 1995. – Б. 19. 

---

умумий фамилия қилиб танлашлари ёки ҳар бири никоҳгача бўлган фамилиясини сақлаб 
қолишлари мумкин.
Эр-хотиннинг болалар тарбияси ва оила турмуши масалаларини ҳал қилишдаги 
тенгликлари: 
Оилавий турмушнинг барча, жумладан, болалар тарбияси масалаларини эр ва хотин 
биргаликда ҳал қилишлари лозим. 
Оилавий ҳаётда эр ва хотиннинг биронтаси иккинчисига нисбатан бирон-бир устун 
ҳуқуқдан фойдаланиши мумкин эмас. Улар ўртасидаги тенглик оиладага барча масалаларни 
биргаликда ҳал қилиш тамойиллари билан таъминланади.
Эр-хотин оиланинг моддий таъминланиши билан бир қаторда, оиланинг барча аъзолари, 
айниқса болаларининг ҳар тарафлама камол топиши, маънавий ва жисмоний соғлом 
ривожланишлари, улғайишлари тўғрисида қайғуришлари лозим.