6 – лаборатория иши

III. Ишнинг мазмуни

1. Ўзгармас ток потенциометрининг принципиал схемасини ўрганиш.

2. Р-37-1 типидаги ўзгармас ток потенциометрининг схемаси, иш принципи ва алоҳида элементларининг вазифаси билан танишиш.
3. Потенциометрнинг ва бошқа ёрдамчи асбобларнинг техник маълумотлари билан танишиш ва уларни 1-жадвалга ёзиб олиш.
4. Вольтметрни текшириш учун схема йиғиш ва вольтметрни текшириш (тажриба натижалари 2-жадвалга ёзилсин).
5. Амперметрни текшириш учун схема йиғиш ва амперметрни текшириш (тажриба натижалари 3-жадвалга ёзилсин).
6. Берилган қаршиликни ўлчаш учун схема йиғиш ва уни ўлчаш (тажриба натижалари 4- жадвалга ёзилсин).
IV. Улаш схемалари

а) Вольтметрни текшириш учун схема.

б) Амперметрни текшириш учун схема.

в) Қаршиликни ўлчаш учун схема.



Эслатма:
1. Вольтметр ва амперметр сифатида М -231 типли кўп ўлчаш чегарасига эга бўлган вольтамперметр ишлатилади.
2. R₁, R₂ қаршилиги ўрнида қаршилик магазини ишлатилади.
3. Номаълум R_X қаршилиги ўрнига вольтметрнинг қаршилиги ўлчанади.


V. Жадваллар
1-жадвал

№	Асбобнинг номи	Қайси тизимга қарашли	Шартли белгиси	Асбобнинг номери	Аниқлик синфи
I II

2-жадвал

№	Ўлчашлар		Ҳисоблашлар
	Ux	U0		
	V	V	V	%

3-жадвал

№	Ўлчашлар			Ҳисоблашлар
	Ix		U0	I0		
	бўлинма	mA	V	mA	mA	%

4-жадвал

№	Ўлчашлар		Ҳисоблашлар
	V0	VX	RХ	R0
	V	V	Ω	Ω
				10 ёки 100

VI. Асосий саволлар

1. компенсацион ўлчаш усули нимага асосланган? Унинг афзалликларини айтиб беринг.

2. Ўзгармас ток потенциометрининг электр схемасини чизинг.
3. Потенциометрларда иш токи қиймати қандай ўрнатилади?
4. Схемада иш токи занжирини кўрсатинг.
5. Нима учун иш токи қиймати ўлчаш давомида ўзгармайди?
6. Потенциометрларнинг юқори ўлчаш чегараси қандай йўл билан оширилади?