5A140 501-Kimyo (fan yo‘nalishlari bo‘yicha) mutaxassisligi Qodirova Gullolaxon Adhamovnaning yurak kasalliklarini davolashda ishlatiladigan dorivor o‘simliklar tarkibidagi kaliy va magniy miqdorini tadqiq qilish

Flavonoidlar – juda keng tarqalgan birikmalarning tabiiy guruhi boʻlib, oʻsimlik pigmentlari bilan birga mevalar, gullar va ildizlarning sariq, qizil, toʻq sariq ranglarini belgilaydigan koʻpincha glikozid tabiatga ega boʻlgan birikmalar hisoblanadi. Flavonoidlar oʻsimlikning turli organlarida toʻplanadi, lekin koʻpincha ular Glycyrrhiza glabra,  Leonurus cardiaca L., Persicária hydropíper, Polýgonum aviculáre o’tlarida hamda Helichrýsum arenárium, Tanacétum vulgáre, Sophora japonica gullarida va Crataegus laevigata mevalarida uchraydi. Ular farmakologik ta’sirlarning keng doirasiga ega. Ular xoleretik, bakteritsid, spazmolitik, kardiotonik ta’sirga ega. Ba’zi flavonoidlarning oʻta muhim xususiyati, ayniqsa askorbin kislotasi bilan birgalikda bu kapillyarlarning oʻtkazuvchanligi va moʻrtligini kamaytirish qobiliyatidir. Bir qator tadqiqotlar asosida flavonoid birikmalarining katta guruhida nurlanishga qarshi, radioprotektiv va oʻsmaga qarshi ta’sir aniqlangan. Ular P-vitamin faolligi, bakteritsid, xoleretik ta’sirga ega va radioaktiv moddalarni tanadan chiqarib tashlashga yordam beradi. Flavonoid birikmalarining zararsizligi va ularning inson organizmiga selektiv ta’siri tufayli ular yangi dori vositalarini yaratish uchun tabiiy birikmalarning juda qimmatli guruhini ifodalaydi. Kumarinlar- asosan spazmolitik faollikka ega va inson terisining ultrabinafsha nurlariga sezgirligini oshirish qobiliyatiga ega bo’lgan tabiiy birikmalar guruhidir. Kumarinlar oʻsimlik dunyosida, ayniqsa, Apiáceae; Fabáceae, yoki Leguminósae, yoki Papilionaceae; Rutaceae va Umbellíferae oʻsimliklar oilalarida nisbatan keng tarqalgandir. Ular turli organlarda uchrasada, koʻpincha Ámmi május, Pastináca sativa, Ammi visnaga kabi oʻsimliklarning ildizlari va mevalarida toʻplanadi. Oʻsimlik xom ashyosi tarkibidagi kumarinlar dermatitga olib kelishi mumkin, terining shikastlanishi, shuning uchun xom ashyoni yigʻish va quritish qoʻlqop bilan amalga oshirilishi kerak. Kumarinlarning fotodinamik berish qobiliyati vitiligo kabi kasalliklarni davolash uchun ishlatiladi. Kumarinlar va furokumarinlar oʻsimliklarda sof holda yoki glikozidlar shaklida uchraydi. Ular suvda yomon eriydi va yorugʻlikka sezgir. Bugungi kunga qadar 150 dan ortiq kumarin hosilalari ajratilgan va oʻrganilgan. Furokumarinlar tibbiyot uchun eng muhim hisoblanadi. Ularning koʻpchiligi turli xil farmakologik xususiyatlarga ega. Ba’zilari tomir kengaytiruvchi va spazmolitik, boshqalari estrogenlar, oʻsmaga qarshi va fotosensibilizatsiya qiluvchi vositalar sifatida ishlatiladi.