598 «Молодой учёный». №50 (340). Декабрь 2020 г. Молодой ученый O'zbekiston

Description of the human spirit in verbal phraseological units
Dolieva Laylo Buriboevna, teacher
Samarkand State Institute of Foreign Languages (Uzbekistan)
This article discusses the ways in which phraseological units formed by French verbs express the inner experiences inherent in the 
human psyche. The semantic field of such expressions, the nature of their occurrence, the degree of duration, the cases of their use 
in speech, and their specific semantic ottenkas, which reflect the depiction of mental states expressing human emotions, were also 
analyzed on the example of different verb phraseological units in French. In particular, it has been shown that the different semantic 
relationships between their constituent elements reflect mental processes such as anger, rage, fear, joy, pleasure, which arise on the 
basis of any human inner experiences.
Keywords:
 spirituality description, phraseological units, negative emotions, nuclear element, principal meaning, semantic ground, 
comparative analogy.
M
a'lumki, frazeologik birliklar deyilganda, tilda tayyor holda 
mavjud bo'lgan, nutqqa shundayligicha olib kiriladigan, 
shaklan so'z birikmasi yoki gapga teng bo'lgan, mazmuni 
ko'chma ma'noga asoslangan til birliklarini tushunamiz.
Frazeologik birliklar (keyinchalik FB) ikki yoki undan 
ko'p so'zlardan tashkil topadi, u bir tushunchani ifodalashi 
va bir so'zga ekvivalent bo'lishi mumkin, odatda u bir so'zli 
sinonimik ekvivalentga ega bo'ladi, sintaktik jihatdan gapning 
bir bo'lagini barpo etadi. Tuzilishiga ko'ra FBlar ulkan hilma-
hillikni o'zida namoyon etadi. Frazeologik birikmalarning 
tarkibi o'rtasidagi semantik bog'lanishlar turlicha bo'lishi 
mumkin: bunday birliklar tarkibiga kiruvchi so'z o'zining 
ma'no mustaqilligini yuqori yoki past darajada saqlab
qoladi.
FB larning nutqqa tayyor holda olib kirilishi ularning til 
hodisasi sifatida e'tirof etishimizni taqozo etadi. Ko'pchilik 
tadqiqotchilarning ularni til birligi deyishida masalaning ana 
shu jihatini e'tiborga olishgan. F. de Sossyur «til sistemasi 
elementiga o'xshaydigan so'z birikmalari ham mavjud» deb 
ta'kidlab o'tadi. (5, 520).
Kiyinchalik SH. Bally uning fikrini rivojlantirib, shunday 
fikrni ilgari suradi «frazeologik birliklar-bir necha so'zlardan 
tuzilgan, har bir elementi o'z ma'nosini ma'lum ma'noda 
yo'qotgan, umumiy bir ma'noni anglatadigan murakkab til 
birliklaridir» (2, 65–66).
Mashxur rus tilshunoslari akademik F. F. Fortunatov, 
A. A. Shaxmatov, akademik V. V. Vinogradov, professor 
B. A. Larinlar va boshqalar turg'un birikmalarning sintaktik 
tahliliga yo'l ochib berishdi. Ko'plab rus olimlari muammoning 
nazariy aspektlariga katta qiziqish bildirishgan. XX asrning 
ikkinchi yarmiga kelib rus olimlaridan A. G. Nazaryan, 
V. G. Gak fransuz frazeologiyasi bo'yicha izlanishlar olib 
borgan.
Zamonaviy fransuz frazeologiyasida izlanish olib borayotgan 
olimlardan kanadalik A. Polger shunday deydi «Frazeologik 
birlik- tilning gapdagi ba'zi leksik va grammatik qoidalarga 
bo'ysinmaydigan elementidir» (7,164)
I. Ganzalez Rey A. Polger qarashlariga qo'shimcha qilib 
shunday deydi «frazeologik birliklar ko'p ma'noli bilim sohasi 
bo'lib, bir paytning o'zida terminologiyaning, frazeologiyaning 
o'rganilish obyektidir» (3, 29)
Tillar doimiy harakatda bo'lar ekan, yangidan-yangi FBlar 
ham paydo bo'laveradi. Ushbu maqolada inson his-tuyg'ulari 
ifoda etadigan fe'lli fransuzcha FB larni o'rganish natijalarini 
keltirib o'tamiz.
Hayot davomida odamlar doimo his-tuyg'ularga hamroh 
bo'ladi. «Tuyg'u» atamasi odatda, har qanday muhim vaziyatlar 
(quvonch, qo'rquv, zavq), hodisalar va hodisalar tajribasida o'zini 
namoyon qiladigan ruhiy jarayonlar yoki insoniy sharoitlarning 
maxsus turini anglatadi. Tilda aks ettirilishi mumkin bo'lmagan 

---