Оптималлаштирилган Давлат таълим стандарти шарҳлари

Jahon tarixi fani bo‘yicha 9-sinf o‘quvchilari egallashi

zarur bo‘lgan bilim, ko‘nikma va malakalar
Bilimlar:

• 
  Mazkur davrga oid siyosiy, iqtisodiy o‘zgarishlar va urush harakatlarining dunyo xaritasidagi o‘zgarishlar to‘g‘risida bilish;
  
• 
  Fransiya-Prussiya urushi, Parij kommunasining tashkil topishi, uning tugatilishi to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  XIX asr oxiri - XX asr boshlarida Germaniya. Germaniyaning ijtimoiy-iqtisodiy hayoti, ichki va tashqi siyosati haqida bilish;
  
• 
  Fransiya, Angliya, AQSh va Rossiya davlatlari, ularning ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy hayoti haqida bilish;
  
• 
  AQSh taraqqiyoti. Agressiv tashqi siyosati. AQSh-Ispaniya urushi. «Ochiq eshiklar» doktrinasi. Harbiy bloklar tuzilishi haqida bilish;
  
• 
  XIX asr oxiri - XX asr boshlarida Rossiya ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy hayoti. Rus-Yapon urushi, xalq hayotining qashshoqlashuvi. Dehqonlarni ko‘chirish siyosati. Rossiya tashqi siyosati to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Janubiy-Sharqiy va Markaziy Yevropa xalqlari XIX asr oxiri va XX asr boshlaridagi ahvol haqida bilish;
  
• 
  Avstriya-Vengriyaning iqtisodiy taraqqiyoti. Chexiyada milliy-ozodlik harakati. Bolqon xalqlari. Uchlar ittifoqi to‘g‘risida bilish;
  
• 
  XIX asr oxirida Italiyaning ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli. Italiya-Turkiya urushi (1911-1912), siyosiy inqiroz. Bolqonda milliy-ozodlik harakati (Bulg‘oriya, Serbiya, Albaniya). Rus-turk urushi to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  XIX asr oxiri - XX asr boshlarida Lotin Amerikasi mamlakatlari. Meksikada burjua inqilobi. Braziliyada qulchilikning bekor qilinishi. Argentinadagi ahvol. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Markaziy Amerika davlatlari. Gvatemala, Kosta-Rika, Markaziy Amerika Respublikasining tashkil topishi. Markaziy Amerikada AQSh ta’sirining kuchayishi to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Kubaning mustaqillik uchun kurashi haqida bilish;
  
• 
  AQShning "yo‘g‘on kaltak" va "dollar diplomatiyasi" siyosati to‘g‘risida ma’lumotga ega bo‘lish;
  
• 
  Osiyo, Afrika mamlakatlari. Yaponiyaning XIX asr oxirlari - XX asr boshlarida iqtisodiy-siyosiy taraqqiyoti. Yaponiyaning agressiv tashqi siyosati. Xitoy va Hindiston. XIX asr oxiri - XX asr Janubi-Sharqiy va Markaziy Yevropa xalqlari. XIX asr oxiri-XX asr boshlarida Xitoyning yarimmustamlakaga aylantirilishi to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Xitoyda sanoatning rivojlanishi. Imperialistik davlatlarning Xitoyga agressiyasi, inqilobiy harakatlar, Gomindan partiyasining tashkil topishi, siyosiy inqiroz to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Hindistonning mustamlaka zulmiga qarshi ozodlik kurashi to‘g‘risida tushunchalarga ega bo‘lish;
  
• 
  Hindistonda ijtimoiy-iqtisodiy ahvol. Birinchi jahon urushi arafasida Hindistondagi vaziyat to‘g‘risida bilimlarga ega bo‘lish;
  
• 
  XIX asr oxiri - XX asr boshlarida Eron va Afg‘onistondagi siyosiy ahvol to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Eronning yarim mustamlakaga aylantirilishi. Ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar. Eron inqilobining sodir bo‘lishi (1911 y.) to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Afg‘on-ingliz urushi, uning oqibatlari. Birinchi jahon urushi arafasida Afg‘oniston. XIX asr oxiri - XX asr boshlarida Turkiya. Usmonli imperiyasining inqirozi haqida ma’lumotga ega bo‘lish;
  
• 
  Bolqon xalqlarining turklarga qarshi kurashi. Bag‘dod temir yo‘li to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Eronda “Ittihod” va Afg‘onistonda “Taraqqiy” partiyasining tuzilishi to‘g‘risida ma’lumotga ega bo‘lish;
  
• 
  XIX asr oxiri - XX asr boshlarida Afrika mamlakatlari to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  arablarning ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy ahvoli xaqidagi bilimlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Suriya, Livanning yarimmustamlakaga aylantirilishi. Livan, Suriyada milliy-ozodlik harakati. Arabistonda inglizlar ta’sirining kuchayishi. Misrning mustamlakaga aylantirilishi. Misrda ozodlik harakati. Angliyaning Sudanni egallashi. Liviyaning Italiya tomonidan egallanishi. Fransiyaning Afrikadagi bosqinchilik yurishlari. Marokashning asoratga solinishi to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Tropik va Janubiy Afrika. Yevropaliklarning mazkur hududlardagi mustamlakachilik urushi to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Angliya-burlar urushi to‘g‘risida bilish;
  
• 
  Sharqiy Afrikada Yevropalik mustamlakachilarning harbiy harakatlari to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Xalqlarning tenglik, demokratiya uchun kurashi, turli oqimlar o‘rtasidagi munosabatlar to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  dunyo miqyosida kuchlar nisbati. Germaniyaning gegemonlik uchun kurashi. Yirik davlatlararo ziddiyatlar. Dunyoni taqsimlashning tugallanishi. Bolqon urushlari to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish;
  
• 
  Birinchi jahon urushi, uning boshlanishi, sabablari haqida bilish;
  
• 
  Birinchi jahon urushining borishi, urushning tugashi va uning oqibatlari haqida bilish;
  
• 
  Yevropa va Osiyoda fan va madaniyat (XIX-XX asr boshlari) rivoji to‘g‘risida bilish;
  
• 
  Yevropa va Osiyoda moddiy ishlab chiqarishda texnika taraqqiyotining o‘rni va ahamiyati. Transport va temiryo‘llar, elektrdan foydalanish, kemasozlik. Binokorlikda metall va oynadan foydalanish. Metallurgiya, mashinasozlik, neftni qayta ishlash. Energetika, ichki yonish dvigatellari, samolyosozlik, radiotelefon, harbiy texnika, matematika va tabiiy fanlar taraqqiyoti. Mexanika, tarix, kimyo, biologiya, tibbiyot va gumanitar fanlar, san’at, adabiyotning rivojlanishi to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish.