50 ma lampa 6X2p nazariy ma’lumotlar

Laboratoriya ishi - 3
Mavzu: Termoelektron emissiya xodisasini o‘rganish


Ishdan maqsad:Ikki elektrodli lampaning ishlash prinsipini o’rganish


Kerakli asbob va uskunalar:
1. Doimiy tok voltmetri 15 V
2. Doimiy tok milliampermetri 50 mA
3. Lampa 6X2P


Nazariy ma’lumotlar

Ikki elektrodli elektron lampa diod -ikkita metall elektrodi bo’lgan metall keramik yoki shisha ballondan iborat. Ballonda vakuum hosil qilinadi. Lampaning elektr o’tkazuvchanligini ta'minlaydigan elektronlar katoddan uni yoqori temperaturagacha qizdirilganda ajralib chiqadi. Qizigan metalldan elektronlarning chiqish prosessi termoelektron emissiya deb ataladi. Bundan tashqari intensiv elektr maydoni bilan ham katoddan elektronlar chiqarish mumkin. Metalldan elektronlarni urib chiqarishga qodir bo’lgan maydonning kuchlanganligi 1 sm.kv ga bir necha mln.Voltdan to’gri keladi. Biroq maydon kuchlanganligi nisbatan kichik bo’lganda ham avtoelektron emissiya bo’ladi. Emissiyaning barcha turlari turli elektron asboblarda qo’llaniladi. Biroq boshqarilishi eng qulay bo’lgan termoelektron emissiyadan keng foydalaniladi. Lampa katodini tok manbaining manfiy qutbiga, anodini esa musbat qutbiga ulab y’ani , lampaga anod kuchlanishini berib lampa elektrodlari orasida elektr maydon hosil qilish mumkin. Bu maydon tasirida elektronlar katoddan anodga qarab yo’naladi va anod toki hosil qiladi. Bu tokning yo’nalishi o’tkazgichlardagi singari elektronlarning harakat yo’nalishiga qarama-qarshi bo’ladi.

Katod yaqinida joylashgan elektronlarda anod kuchlanishi hosil qilgan maydon kuchlaridan tashqari anod yaqinida turgan elektrod hosil qilgan qarama –qarshi yo’nalishdagi kuchlar ham ta’sir qiladi. Natijada katod yaqinida elektronlar tormozlanadi va ular elektronlarning katoddan uchib chiqishiga va anodga qarab harakatlanishiga qarshilik qiluvchi kattagina (-) zaryad hosil qiladi.Diodning normal ishlashini ta’minlash uchun cho’g’lanish tolasini qizdirish va anodga lampaning katodigagina nisbatan (+) kuchlanish berish kerak. Cho’g’lanish tolasini qizdirish maqsadida alohida ta’minlash manbaidan; batareyadan foydalaniladi.
Cho’glanish tolasi batareyasi lampaning cho’g’lanish tolasiga kerak bo’lgan U2 kuchlanishni hosil qilish uchun hizmat qiladi .Cho’g’lanish tolasi uchlaridagi potensiallar farqi cho’g’lanish tolasi kuchlanishi deyiladi.Anod batareyasi lampa anodiga kerak bo’lgan U_a kuchlanishni hosil qilish uchun hizmat qiladi. Anod bilan katod orasidagi potensiallar farqi anod kuchlanishi deyiladi. Ikki elektrodli lampa bir-biridan ajratilgan ikkita cho’g’lanish tolasi zanjiri va anod zanjiriga ega .Cho’g’lanish tolasi zanjiri cho’g’lanish tolasi ulovchi simlaridan va ta’minlash manbaidan tuziladi.

a)