5-sinf Adabiyot Sana

O’TIBDO’: M.Murodova

5- “V”sinf Adabiyot Sana: 10.10.17
MAVZU: HAMID OLIMJON «OYGUL BILAN BAXTIYOR» ERTAGI

Darsning maqsadi:

- Hamid Olimjon hayoti va ijodi, ertak matni bilan tanishtirish;

- ertak tahlili orqali o`quvchilarda o`z-o`ziga ishonchni mustahkamlash;

-o`quvchilarning mustaqil fikrlash va ijodkorlik qobiliyatlarini rivojlantirish, tahlili orqali o`quvchilarni mustaqil fikrlashga, ijod qilishga o`rgatish.

Dars turi: yangi bilim beruvchi

Dars metodi: suhbat,

Darsning jihozi: darslik, Hamid Olimjon suratlari,kitoblari

Darsning borishi:

1.Tashkiliy qism: (5 daqiqa) a)salomlashish

b)davomatni aniqlash

c)ma’naviy daqiqa

2.O’tgan mavzuni takrorlash.(10 daqiqa)

a)uyga vazifalarni tekshirish

b)mustaqil o’qilgan ertaklarni so’rash

3.Yangi mavzu:(15 daqiqa)

O’zbek she’riyatining yorqin vakillaridan biri, tug’ma iste’dod egasi Hamid Olimjon bor-yo’g’i 34 yil umr ko’rgan bo’lsa-da, o’zidan keyin boy adabiy meros qoldirgan. Uning asarlari jami o’n jildni tashkil qilishi ham uning qanchalik sermahsul ijodkor bo’lganini ko’rsatadi.

Hamid Olimjon 1909-yil 12-dekabrda Jizzax shahrida kambag’al dehqon oilasida tug’ildi. Hamid Olimjonning badiiy adabiyotga mehr qo’yishida onasi Komila ayaning hissasi kattadir . Hamid Olimjondagi tug’ma iste’dodning ko’z ochishida, uning keyinchalik mashhur shoir bo’lib yetishuvida Komila ayadan eshitgan doston va ertaklarning roli benihoya katta.

Hamid Olimjon Jizzaxdagi Narimonov nomli boshlang’ich maktabni tugallab, 1932-yilga qadar Samarqandda tahsil oldi. Shuning uchun ham uning dastlabki she’rlari Samarqanddagi “Zarafshon”gazetasida 1926- yilda chiqa boshlaydi. Uning birinchi she’riy to’plami “Ko’klam” nomi ostida1929-yilda nashrdan chiqdi.

Hamid Olimjon ham tarixiy, ham zamonaviy mavzularda samarali ijod qildi. Uning “Muqanna” nomli tarixiy, “Jinoyat” deb nomlangan zamonaviy mavzudagi she’riy dramalari bor.

Hamid Olimjon 1937-yilda “Oygul bilan Baxtiyor” nomli mashhur dostonini yaratdi. Ushbu ertakda aksariyat ertaklarda bo’lgani singari razolat ustidan ezgulik, zulm va nohaqlik ustidan esa adolat g’alaba qiladi. Biroq bu g’alaba osonlikcha emas, balki tinimsiz qilingan harakat, qullik va xo’rlikka bo’y bermaslik kabi mardona kurash oxir-oqibat Oygul va uning yurtdoshlarini ozodlikka olib chiqdi. Ertakning bosh qahramonlari Oygul va Baxtiyor obrazlaridir.

Hamid Olimjon “Oygul bilan Baxtiyor” dostonidan so’ng “Zaynab va Omon”, “Semurg’”, “Roksananing ko’z yoshlari” singari doston va balladalar yozdi.

Iste’dodli ijodkor Hamid Olimjon 1944-yil 3-iyulda avtomobil halokati oqibatida vafot etdi. Shoirdan uning o’lmas she’r-u dostonlari, drama va ilmiy maqolalari bizga meros.

4.Mustahkamlash.(7 daqiqa)

1. H.Olimjon qachon va qayerda tug’ilgan?

2. H.Olimjonning dastlabki she’ri qachon, qayerda va qanday gazetada e’lon qilingan?

3. H.Olimjonning dastlabki she’riy to’plamining nomini ayting.

4. “Oygul bilan Baxtiyor” dostoni qachon yaratilgan?