5. Психологик билимларнинг системаси

80. Психологияни предмети ва вазифаси. Har bir fan boshqa fanlardan o’z predmeti bilan farq qiladi. Psixologiyaham alohida fan sifatida, voqyelikning alohida sohasi bo’lgan psixik (ruhiy) hayotni o’rganadi. “Psixologiya” so’zining o’zi yunoncha psyuxye (ruh, jon) va logos (so’z, ilm) degan ikki so’zdan olingan bo’lib, ma’nosi ruh haqidagiilm demakdir. Lekin uning bu ma’nosi hozirgi zamon psixologiyasining asl mazmunini ochib bera olmaydi Chunki hozirgi psixologiya fani psixika, uningzohir bo’lishi va rivojlanish qonuniyatlari haqidagi fandir (G’oziyev E).1Psixologiya psixik holatlar, psixik jarayonlar va ularning mexanizmlarinio’rganadigan fandir (A. V. Petrovskiy).2Har birimizda mavjud bo’lgan sezgilar, idrok, diqqat, xotira, xayol, nutq, tafakkur, hissiyot, idora kabilar psixik jarayondir. Bulardan tashqari harbir shaxsning o’zigagina xos bo’lgan xususiyatlar: qiziqish, havas, qobiliyat vaiste’dod, temperament va xarakter kabilar ham psixik jarayonlar jumlasigakiradi. Psixik jarayonlarning umumiy yig’indisini bir so’z bilan psixika debyuritamiz. Psixika organik hayotning yuksak formalaridan bo’lib, u hayvonlar vainsonga xosdir. Lekin hayvonlarning psixikasi inson psixikasiga nisbatan soddaroq tuzilgandir. Inson psixikasi miqdor jihatidan ham, sifat jihatidan hamhayvonnikidan farq qiladi. Insondagi psixik hayot sohalari nihoyat xilma-xildir. Shungaqaramasdan ular bir-biri bilan chambarchas bog’langan bo’ladi. Psixologiyafanining vazifasi ana shu bog’lanish va munosabatlarning qonuniyatlarini ochibberishdir. Bundan tashqari, Respublikamiz mustaqillika erishgan hozirgidavrda inson ongidagi sarqitlarni, birinchi navbatda, sobiq kommunistikg’oyalardan xalos qilish, bolani yangicha fikr yuritishga o’rgatish, uningongiga ta’sir qilishning eng samarali yo’llarini ko’rsatib berish hampsixologiyaning vazifasidir.