5-Mavzu: Yozuv tamoyillari. Tayanch so‘z va iboralar

Quyida ba’zi soʻzlarning qaysi yozuv tamoyiliga asoslanishiga misollar keltiramiz:

Fonetik tamoyil	Morfologik tamoyil	Shakliy tamoyil	Tarixiy- an’anaviy tamoyil	Differensiyalash tamoyili
Aytoldi Yozoldi Shovullamoq Lovullamoq Parvoyim Batalyon Sentabr	Masxaraboz Yam- yashil Uyushiq Oʻrta Osiyo Ayta oldi Tugʻildi Yuvinmoq	Monopoliya Soldat Morfema Okean Poema Ofitser Vakuum	Kutgil Koʻrgali Burun Pudratchi Sotix Urmagil	Olma- olma Bog‘lar- bog‘lar She’r- sher Sur’at- surat Ta’rif- tarif

Shakliy yozuv boshqa tildan kirib kelgan soʻzlarning oʻsha til xususiyatiga koʻra ifodalanishidir.
Ma’lumki, oʻzbekcha soʻzlarning boshi va oxirida ikki undosh yonma-yon kelmaydi. Lug’at haqidagi ma’lumotni oʻzlashtiring.
Lug’at – muayyan tilda, uning hududiy yoki ijtimoiy lahjasida mavjud boʻlgan, u yoki bu yozuvchi asarlarida uchraydigan soʻzlar yigʻindisi, leksika; soʻzlar (yoki morfemalar, soʻz birikmalari, iboralar va boshqalar) muayyan tartibda (alifboli, uyali, mavzuli) joylashtirilgan, tavsiflanuvchi birliklar, ularning kelib chiqishi, maʼnolari, yozilishi, talaffuzi, uslubiy mansubligi, boshqa tillarga tarjimasi haqida maʼlumotlar jamlangan kitob.
Lug‘atlar maʼnaviy- madaniyat sohasida muhim oʻrin egallaydi, ularda jamiyatning maʼlum davrda erishgan bilimlari aks etadi. Lug‘atlar bir qator ijtimoiy vazifalarni bajaradi: oʻquvchiga muayyan hodisa haqida maʼlumot beradi; uni oʻz va oʻzga tillardagi soʻzlar bilan tanishtiradi; tilni, uning lugʻat tarkibini takomillashtirish va tartibga solishga yordam beradi. Lug‘atlar juda qadim davrlarda paydo boʻlgan, hozirgi davrda maʼlumot axborot toʻplash va uni oʻquvchiga yetkazishda muayyan ahamiyatga ega. Soʻzni tavsiflashdagi bir qancha farqli xususiyatlariga koʻra lug‘atlarni asosan 2 turga: ensiklopedik va lingvistik (filologik), lugʻatlarga ajratish mumkin. Ensiklopedik lugʻat soʻzlarning oʻzini emas, balki ular orqali bildiriladigan predmet va tushunchalarni izohlaydi, tushuntiradi.
TARJIMAYI HOL
Men, Salimov Karim Olimovich, 1996-yil 28-sentabrda Toshkent shahrida, xizmatchi oilasida tug‘ildim. Otam – Salimov Olim Oripovich Toshkent pedagogika bilim yurtida o‘qituvchi, onam – Rahimova Gulnora Azimovna 282-maktabda o‘qituvchi bo‘lib ishlaydilar.
2003-yildan 2012-yilgacha Toshkent shahridagi 282-umumiy o‘rta ta’lim maktabida o‘qidim. 2012-2015-yillarda Toshkent davlat jahon tillari universiteti akademik litseyida tahsil oldim. 2015-2016-yillarda armiya safida haqiqiy xizmatni o‘tab qaytgach, 2016-yilda Toshkent davlat agrar universitetining iqtisodiyot fakultetiga o‘qishga kirdim. 2020-yilda shu institutni imtiyozli diplom bilan tugatib, iqtisodchi mutaxassisligiga ega bo‘ldim. Yo‘llanma bilan Toshkent shahar Sirg‘ali tuman hokimiuyati statistika bo‘limiga ishga qabul qilindim. Dastlab hisobchi lavozimida, 2021-yildan buyon bosh hisobchi lavozimida ishlayapman.
2020-yildan O‘zbekiston Respublikasi Xalq demokratik partiyasi a’zosiman.
Uylanganman. Xotinim – Rasulova Muhabbat, 1998-yilda tug‘ilgan. 5-shahar kasalxonasida hamshira bo‘lib ishlaydi. O‘g‘lim – Salimov Nodir, 2018-yilda tug‘ilgan. Qizim – Salimova Lola, 2020-yilda tug‘ilgan.
Mening turar joyim: 700210, Toshkent, Usmon Nosir ko‘chasi, 5-uy, 27-xonadon. Tel.: [phone]
18.02.2022 (imzo) K.Salimov