|
4-MA’RUZA. Tarmoq standartlarini tartibga soluvchi qo’mita. Tarmoq topologiyalari (mesh, star, tree, bus, ring ва 3-D torus). - Tarmoq - bu ikki yoki undan ortiq qurilmalarni bog'lanishidan hosil bo'ladigan aloqadir. Bunga misol qilib ixtiyoriy narsa olish mumkin. Masalan bir kompyuterdan boshqasiga ma'lumot uzatish yoki bir necha kishilik yoki jamoaviy o'yinlarni o'ynash imkoniyati mavjud. 2ta insonni telefon orqali suhbat qurishida ham asosi sifatida tarmoq yotadi. Qisqacha aytadigan bo'lsak, har qanday qurilmani boshqa qurilmalar bilan aloqa qilishida tarmoq tushunchasi yotadi.
Lokal va global tarmoqlarning umumiy ta’rifi. Tarmoq – maxsus vosita yordamida bib-biriga ulangan va ular orasidagi ma‘lumot almashinuvini ta‘minlovchi kompyuterlar guruhidir. Ikki kompyuter orasidagi ulanish, bevosita (ikkinuqtali ulanish) yoki qoshimcha aloqa qismlari bilan ulangan bolishi mumkin. Kompyuter tarmoqlari asosiy qollanishi axborot almashinuvi bolgan logik va fizik, bosqich yoki tarkibidan tashkil topgan magistral axborot tuzilmalarini korsatadi. - Lokal va global tarmoqlarning umumiy ta’rifi. Tarmoq – maxsus vosita yordamida bib-biriga ulangan va ular orasidagi ma‘lumot almashinuvini ta‘minlovchi kompyuterlar guruhidir. Ikki kompyuter orasidagi ulanish, bevosita (ikkinuqtali ulanish) yoki qoshimcha aloqa qismlari bilan ulangan bolishi mumkin. Kompyuter tarmoqlari asosiy qollanishi axborot almashinuvi bolgan logik va fizik, bosqich yoki tarkibidan tashkil topgan magistral axborot tuzilmalarini korsatadi.
- Birrangli va koprangli tarmoqlar. Tarmoq kompyuterlari orasidagi vazifalar bolinishiga qarab, lokal tarmoq ikki sinfga bolinadi: birrangli va ko‘prangli. Oxirgisi koproq ajratilgan serverli tarmoqlar deb nomlanadi. Agar kompyuter oz resurslarini tarmoqning boshqa foydalanuvchilariga taqdim etsa, u server hisoblanadi. Boshqa mashina resurslariga murojaat qiluvchi kompyuter esa, mijoz hisoblanadi. Ilgari aytilgandek, tarmoqda ishlovchi kompyuter, mijoz, server vazifasini bajarishi yoki ikkala vazifalarni birlashtirishi mumkin.
- Tarmoq topologiyalari. Tarmoqda kompyuterlarning ulanish va joylashish tartibi tarmoq topologiyasi deb ataladi. Topologiyani ishchi stansiyalar, serverlar va boshqa tarmoq qurilmalari tasvirlangan tarmoq haritasi bilan o‘xshatish mumkin. Topologiya tanlovi tarmoqning umumiy imkoniyatlari, qo‘llaniluvchi tarmoq qurilmalari, protokolllar, shuningdek kelgusida tarmoqni kengaytirish imkoniga ta‘sir o‘tkazadi. Fizik topologiya — tarmoqning fizik elementlari qay tarzda ulanishining tasviridir. Mantiqiy topologiya tarmoq ichidagi ma‘lumotlarning o‘tish yo‘lini belgilaydi.
-
- Tarmoqning besh turdagi topologiyalari farqlanadi:
- - umumiy shina;
- - yulduz;
- - halqa;
- - yacheykali;
- - aralash.
- Halqa topologiyasi–bu har bir komp’yuter aloqa yo‘llari faqat ikkita boshqa komp’yuter bilan ulanib, biridan faqat axborot oladi va ikkinchisiga faqat axborot uzatadi. Har bir aloqa yo‘llarida «Yulduz» topologiyasi kabi faqat bitta axborot uzatuvchi va bitta axborot qabul qiluvchi ishlatiladi. Bu holat tashqi terminatorlardan voz kechish imkonini beradi.
- Yulduz simon topologiya
- Har bir kompyuter va qurilmalar switch yoki hab (Hub) deb ataluvchi qurilma portiga alohida alohida ulanadi.
Shina topologiyasi LANda, montaj vaqtida bitta mahalliy kabel ishlatiladi, unga foydalanuvchining mahalliy kompyuterlari ulanadi. Shunday qilib, bitta mashinadan olingan ma'lumotlar barcha qolganlarga o'tadi. Ma'lumotlar yuboriladigan ish stantsiyasi umumiy oqimdan kerakli ma'lumotlarni tanlaydi. - Shina topologiyasi LANda, montaj vaqtida bitta mahalliy kabel ishlatiladi, unga foydalanuvchining mahalliy kompyuterlari ulanadi. Shunday qilib, bitta mashinadan olingan ma'lumotlar barcha qolganlarga o'tadi. Ma'lumotlar yuboriladigan ish stantsiyasi umumiy oqimdan kerakli ma'lumotlarni tanlaydi.
3D Torus topologiya. Zamonaviy yuqori tezlikdagi aloqa tarmoqlarini rivojlantirish ko‘plab yo'nalishlarni qamrab oladi. Bulardan biri – superkompyterlar. Torus tarmoqlari eng yaxshi ishlaydigan superkompyuterlarda ishlatiladi. Ularning ma'lum kamchiliklari bor, lekin ularning asosiy foydasi – xarajat tejalishi, va bu ularni juda katta miqyosda qo‘llanilishini moslashtiradi. Bundan tashqari, ba'zi hisoblash algoritmlarida hisoblash tugunlari asosan o'zlarining eng yaqin qo'shnilari bilan ma'lumot almashishadi va bu holda torus topologiyasi algoritm bilan yaxshi mos keladi. - 3D Torus topologiya. Zamonaviy yuqori tezlikdagi aloqa tarmoqlarini rivojlantirish ko‘plab yo'nalishlarni qamrab oladi. Bulardan biri – superkompyterlar. Torus tarmoqlari eng yaxshi ishlaydigan superkompyuterlarda ishlatiladi. Ularning ma'lum kamchiliklari bor, lekin ularning asosiy foydasi – xarajat tejalishi, va bu ularni juda katta miqyosda qo‘llanilishini moslashtiradi. Bundan tashqari, ba'zi hisoblash algoritmlarida hisoblash tugunlari asosan o'zlarining eng yaqin qo'shnilari bilan ma'lumot almashishadi va bu holda torus topologiyasi algoritm bilan yaxshi mos keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
