5 Mavzu: Skalyar va vektor kattalik. Vektorlar ustida amallar. Fazoviy vektorlar va uning komponentlari. Skalyar,vektor va aralash ko’paytmalar,hamda ularning tadbiqlari. Chiziqli tenglamalar sistemasini vektor ko’rinishida yozish

1.Ta’rif: Aniq yo’nalishga ega bo’lgan kesma vektor deyiladi.

Odatda,vektor boshi va oxirini belgilovchi bosh harflar yordamida kabi yoki bitta kichik harf orqali kabi ko’rinishda ifodalanadi.

Vektorning uzunligining son qiymati vektorning moduli deb ataladi.

B

A

2.Ta’rif. Uzunligi (moduli) nolga teng vektor nol-vektor deyiladi va kabi belgilanadi.

3.Ta’rif. Uzunligi birga teng vektor birlik- vektor yoki ort- vektor deyiladi va kabi belgilanadi.

4.Ta’rif. Uzunligi vektor bilan bir xil, yo’nalishi esa vektorga qarama-qarshi bo’lgan vektor ga qarama-qarshi vektor deyiladi.

5.Ta’rif. Agar va vektorlar bitta to’g’ri chiziqda yoki parallel to’g’ri chiziqlarda yotsa,ular kollinear vektorlar deyiladi va | | kabi yoziladi.

6.Ta’rif. Bitta tekislikda yoki parallel tekisliklarda joylashgan vektorlar komplanar vektorlar deyiladi.

7.Ta’rif. Agar vektorlarning modullari teng, kollinear va yo’nalishlari bir xil bo’lsa, teng vektorlar deyiladi va kabi yoziladi.

Modullari teng,ammo yo’nalishlari qarama-qarshi yo’nalgan bo’lsa bo’ladi.

vektorni o’z yo’nalishi bo’ylab ko’chirish natijasida vektor o’zgarmaydi.

vektorni o’z yo’nalishiga nisbatan parallel o’qlar bo’ylab ko’chirish natijasida vektor o’zgarmaydi.