5-mavzu: O‘zbekistonda demokratik, fuqarolik jamiyati asoslarining shakllantirilishi, amalga oshirilgan siyosiy o‘zgarishlar

O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi,  uning  strukturasi  va 

funksiyalari. 1990-yil  15-noyabrda  O‘zbekiston  Prezidentining «O‘zbekiston SSR 

Prezidenti  huzuridagi  Vazirlar  Mahkamasining  tarkibini  tasdiqlash  to‘g‘risida»gi 

farmoni  qabul  qilindi.  Unga  muvofiq  ravishda  O‘zbekiston  Prezidenti  huzurida 

Vazirlar  Mahkamasi  tuzildi,  Prezident  uning  Raisi  bo‘ldi.  Respublikada  vitse-

prezident lavozimi ta’sis etilib, uning zimmasiga Vazirlar Mahkamasiga rahbarlik 

qilish  va  uning  ishini  uyushtirish  vazifasi  yuklandi.  1992-yil  4-yanvarda  vitse-

prezident lavozimi tugatildi va O‘zbekiston Respublikasining Bosh vaziri lavozimi 

ta’sis etildi. Bosh vazir zimmasiga vitse-prezident vakolatlari berildi. O‘zbekiston 

Respublikasining Konstitutsiyasining XX bobida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 

Mahkamasining  konstitutsiyaviy-huquqiy  maqomi,  uning  tashkil  etilishi, 

faoliyatining  asosiy  yo‘nalishlari  va  vakolatlari  belgilab  qo‘yildi.  Vazirlar 

Mahkamasi o‘z faoliyatini O‘zbekiston Respublikasining 1993-yilda qabul qilingan 

«O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi to‘g‘risida»gi (yangi tahriri 2003-

yil) Qonuni asosida olib boradi. Vazirlar Mahkamasi O‘zbekiston Respublikasining 

hukumati  Oliy  Majlisning  qonunlari,  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining 

farmonlari,  qarorlari  va  farmoyishlari  bajarilishiga  rahbarlikni  ta’minlovchi 

O‘zbekiston Respublikasining ijro etuvchi hokimiyat organidir. 

Vazirlar  Mahkamasining  doimiy  organi  sifatida  Bosh  vazir  va  uning 

o‘rinbosarlaridan  iborat  tarkibdagi  Vazirlar  Mahkamasining  Rayosati  faoliyat 

ko‘rsatadi.  2003-yil  O‘zbekiston  Respublikasi  Konstitutsiyasi  89-moddasining 

«O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  ayni  vaqtda  Vazirlar  Mahkamasining  Raisi 

hisoblanadi»  degan  ikkinchi  qismi  olib  tashlandi.  Shundan  keyin  O‘zbekiston 

hukumati – Vazirlar Mahkamasiga Bosh vazir rahbarlik qiladigan bo’ldi. Vazirlar 

Mahkamasi  tarkibida  Rais  lavozimi  bo‘lmaydigan  bo‘ldi.  Hozirda  O‘zbekiston 

Respublikasi Prezidentining taqdimiga binoan, O‘zbekiston Respublikasining Bosh 

vaziri,  uning  birinchi  o‘rinbosari  va  o‘rinbosarlari  nomzodlari  avval  Qonunchilik 

palatasida,  so‘ngra  Senatda  ko‘rib  chiqiladi  hamda  tasdiqlanadi.  Vazirlar 

Mahkamasining boshqa a’zolari esa Bosh vazirning taqdimiga binoan O‘zbekiston 

Respublikasi Prezidenti tomonidan tasdiqlanadi. Hozirda Vazirlar Mahkamasining 

tarkibiga  O‘zbekiston  Respublikasi  Bosh  vaziri,  uning  birinchi  o‘rinbosari  va 

o‘rinbosarlari,  O‘zbekiston  Respublikasi  vazirlari,  davlat  qo‘mitalarining  raislari, 

Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashining Raisi kiradi.  

O‘zbekistonda  Bosh  vazir  maqomiga  teng  Vitse-prezidentlik  lavozimida 

Shukrullo  Mirsaidov  (1990–1992),  Bosh  vazir  lavozimida  Abdulhoshim  Mutalov 

(1992–1995),  Oʻtkir  Sultonov  (1995–2003),  Shavkat  Mirziyoyev  (2003–2016)lar 

faoliyat  yuritgan.  2016-yil  14-dekabrdan  Abdulla  Aripov  Bosh  vazir  etib 

tasdiqlangan. 

Vazirlar  Mahkamasi  raisi  –  Prezident  Bosh  vazir  Bosh  vazirning  birinchi 

o‘rinbosari Bosh vazir o‘rinbosarlari Vazirlar Davlat qo‘mitalari raislari Davlat va 

xoʻjalik  boshqaruvi  boshqa  organlari  rahbarlari  Qoraqalpogʻiston  Respublikasi 

Vazirlar Kengashi raisi 

  

---