5-Mavzu. Nozogeografik tadqiqotlarda demografik bilimlarning qo’llanilishi

Postneonatal o’lim ko’rsatkichi — 1 oylik (27 kunlik) bo’lganidan keyin o’lib qolgan bolalarni 1000 ga ko’paytirilgan sonining tug’ilgan bolalar sonidan hayotining birinchi oyida o’lgan bolalar soni ayirmasiga nisbati (promilli hisobida). Yoshiga etmasdan o’lib qolgan bolalar soni yoshga aloqador o’limdan alohida qilib ko’rib chiqish uchun ajratib olinadi va solishtirib ko’rishda hamma joyda qo’llaniladigan xalqaro indikator bo’lib hisoblanadi. Ayni vaqtda tirik tug’ilgan 1000 nafar bola hisobidan olganda 20 ta o’lim hollariga teng ko’rsatkichning taxminiy (promilli hisobidagi) qiymati JSST tomonidan Yevropa mintaqasi uchun go’daklar o’limi darajasi bo’yicha belgilab qo’yilgan bir mo’ljaldir. Bu ko’rsatkichga aholining sanitariya va moddiy jihatdan farovonligi va sog’lomlashtiruvchi chora-tadbirlarning samaradorligi darajasini ko’rsatib beradigan indikator deb qaraladi. Rossiya Federatsiyasida go’daklar o’limi darajasi 1995 yili 18,1 promillini tashkil etdi, ayni vaqtda go’daklar o’limi shahar aholisi orasida 17,4 promillini, qishloq aholisi orasida esa, 19,8 promillini tashkil qilgan. O’sha 1995 yilning o’zida perinatal o’lim 15,83 promillini - qiz bolalar orasida 13,92 promilli va o’g’il bolalar orasida 17,66 promillini tashkil etgan. Rivojlangan mamlakatlarda hayotning birinchi yilidagi o’lim hollari 4 - 9 promillini tashkil etadi. Hayotining birinchi yilini yashab kelayotgan bolalar o’rtasidagi o’lim strukturasida perinatal davrda yuzaga keladigan kasallik holatlari va tug’ma anomaliyalar ustun turadi.

Onalar o’limi - ayol kishining homiladorlikka (muddati va homilaning qaerda turganidan qatiy nazar homiladorlikka) aloqador bo’lib, homiladorlikning o’zi yoki uni olib borish tufayli og’irlashib qolgan biror sababdan og’ir oyoqlik davrida yoki ko’z yoriganidan keyingi 42 kun davomida o’lib qolishidir, lekin uning baxtsiz hodisa yoki tasodifiy sababdan o’lishi bunga kirmaydi