5 Mavzu: Me`yorida rivojlanayotgan bolalarning go‘daklik yoshida nutqiy, psixik va jismoniy rivojlanish qonuniyatlari Reja

Eshitish:  5-6oylik  chaqaloq  tovush  kelayotgan  tomonni  to‗la  ishonch  bilan 

izlanishni boshlaydi. Endilikda u nafaqat unga murojaat qilingan ota-onasi nigohini 

topa oladi, balki o‗zaro gaplashayotgan kattalarning tomoniga boshi bilan qayrilib 

kuladi.  Mana  shu  paytdan  boshlab  chaqaloqning  atrof-olam  bilan  aloqasi  sezilarli 

darajada kengayar ekan. Uyg‗ok xolatdagi  chakalok kizikish bilan tashki olamning 

turli  ovoz  va  shovkinlarini  tinglab,unga  turli  xil  reagirovat‘  kiladi.  Baland 

yokimsiz tovushlar odatda chakalokni kurkitib,uni chuchitadi,ba‘zan esa iyg‗lashni 

boshlaydi. 

Xushchakchak 

musikali 

instrumentlarning 

ovoziga,odam 

ovoziga,chakalok juda katta kizikish,dikkatlik  bilan tinglaydi va kuvonadi.  

Ko‘ruv idroki: Chaqaloq kattalar qulida, vertikal xolatda boshini 180

⁰  burgan 

xolda  uyinchoqni  30-40  sekund  davomida  kuzata  olishi  mumkin.  U 

xarakatsiz,xarakatli uyinchoq va predmetlarni faol kuzatishni boshdaydi. Lekin kuz 

koordinatsiyalarining  xarakati  xali  sustdir.  Ayniqsa  xavoda  oson,  yengil 

xarakatlanayotgan  predmetlar  uni  qiziqtira  oladi.  Muximi  shundaki,  o‗yinchoq 

o‗zida  bir  necha  aniq,  tushunarli  detallarning  bo‗lishidadir.  O‗yinchoq    orasidagi 

ideal  masofa  bu  30-50  sm  dir.  Ko‗pincha  ularga  yumaloq  predmetlar,  ranglardan 

esa  qizil  rang  yoqadi  chunki  xali  ichki  rivojlanish  davridanoq  bu  rang  ularga 

tanishdir. Bu yoshda ko‗zning g‗ilaylashuvi chaqaloqlarga xos bo‗lgan holatdir. 3 

oyligidan  boshlab  chaqaloq  kattalar  bilan  muloqot  o‗rnatish  uchun  o‗zi  nigoxi 

bilan  izlashni  boshlaydi.  U  insonga  uzoq,  davomli  diqqat  bilan  qaraydi  va 

jilmayadi. Bu yoshda chaqaloqlar xech qanaqa qiyinchiliklarsizoila azolarini taniy 

oladi. 

Sezgi: Bu davrda qo‗llarning harakati asosiy hisoblanadi. Bu davrda chaqaloq 

turli  xil  kattalikdagi  predmetlarni  o‗rganishni  boshlaydi.  Ilgari  ular  predmetlarni 

nigohi bilan kuzatishgan bo‗lsa endilikda esa, ular bu predmetlarni amaliy ravishda 

sezgilar  orqali  ularning  og‗irligi,  ko‗rinishi,  formasini  sensor  tasavvurlari  orqali  

yig‗ar  ekan.  Ayniqsa  mana  shu  tasavvur  taassurotlar  ularning  atrof-olamni 

to‗laqonli anglashga zamin yaratar ekan.