5-Mavzu. Marketing tizimida narx siyosati reja

raqobat vaziyati 
va 
xaridorlar tomonidan his qilinadigan 
tovar qiymatining roliga 
bog„liqdir. 
Raqobat vaziyati: monopoliya sharoitida firmaning narx musta-qilligi juda 
katta bo„lib, sof raqobatda esa eng kichik bo„ladi. Oli-gopoliya va monopolistik 
raqobat bu ikki vaziyatning oralig„idan o„rin oladi. 
Tovarning his qilinadigan qiymati: firmaning tashqi raqobatli ustunlikka 
erishish maqsadida differensiatsiyaga intilishi bilan belgilanadi. Agar xaridor 
differensiatsiya elementini qiymat deb his qilsa, u yuqoriroq narxni to„lashga ham 
tayyor bo„ladi. Demak, firma narxga nisbatan ma‟lum darajada mustaqillikka eri-
shadi. 
21-jadval 
Narxga bog‘liq qarorlarning raqobatli muhitning xarakteriga bog‘liqligi
Tovarning his qilinadigan 
qiymati 
Raqobatning intensivligi 
 
 
past 
yuqori 
quyi 
differensiallanmagan oligopoliya 
sof raqobat 
yuqori 
monopoliya yoki differensiallangan 
oligopoliya 
monopolistik raqobat 
Ushbu ikki orriil ikki xil darajada ko„rib chiqiladi, u esa narx belgilash 
muammosi turlicha hal qilinadigan to„rt xil vaziyatni ajratib olishga imkon beradi. 
Real voqelikda bu oson kechmasa ham, o„z tovari uchun ushbu to„rt kvadratdan 
birida joy topish narx belgilash muammosini to„g„ri tushunish uchun foydadan 
xoli bo„lmaydi: 

---

•
agar raqobatchilar kam bo„lsa va tovarning his qilinadigan qiymati katta 
bo„lsa, vaziyat 
monopoliya 
yoki 
differensiallangan oligopoliyaga 
yaqin bo„ladi; 
•
raqobatchilar ko„p bo„lib, tovarlar bir xil bo„lsa, vaziyat 
sof 
yoki 
mukammal raqobatga 
yaqin bo„ladi, bozor narxi talab va taklifning o„zgarishiga 
bog„liq bo„ladi; 
•
raqobatchilar kam va his qilinadigan qiymat past bo„lsa,