5-Mavzu: Kompyuter tarmoqlari arxitekturasi. Reja

WiMAX texnologiyasi: WiMAX ning ishlash rejimlari.
WiMAX da quyidagi rejimlar mavjud:
o
Fixed WiMAX
– fiksatsiyalangan aloqa;
o
Nomadic WiMAX
– seansli aloqa;
o
Portable WiMAX
– siljish rejimidagi aloqa;
o
Mobile WiMAX
– mobil aloqa.
Fixed WiMAX
fiksatsiyalangan aloqa 10-66 GHz chastota diapazonini ishlatadi. Ushbu 
chastotali diapason kuchli so’nish tufayli uzatuvchi hamda qabul qilgichlarning 
to’g’ridan to’g’ri bir biriga ko’rish orqali signal uzatishni talab etadi. Boshqa tomondan 
esa ushbu chastotali diapazon radioaloqadagi eng asosiy muammo bo’lmish signalning 
ko’pnurli tarqalishini oldini oladi va signal uzatish tezligini 120 Mb/s gacha ko’tarilishiga 
olib keladi.
Nomadic WiMAX.
Seansli aloqa orqali foydalanuvchi bemalol joydan joyga ko’chib 
yurishi hamda aloqaning uzilgan joyidan ulanib, foydalanishda davom etishi mumkin. 
Ushbu rejim asosan portative qurilmalar uchun keng qo’llaniladi.
Portable WiMAX. 
Portable rejimida foydalanuvchining baza stansiyalar aro aloqani 
uzmagan holda avtomatik ravishda ulanishi imkoni mavjud. Lekin ushbu rejimda 
foydalanuvchining joydan-joyga ko’chish tezligi 40 km/soat dan oshmasligi lozim. 
To’g’ri, ushbu rejimdan shaxarda foydalanish mumkin, lekin avtomobillarda foydalanish 
biroz muammoni tug’diradi.
Mobile WiMAX. 
802.16e-2005 standartida ishlab chiqilgan bo’lib, foydalanuvchining 
joydan-joyga ko’chib yurish tezligini maksimal 120 km/soatgacha bo’lganda sifatli 

---

aloqani taminlay oladi. Mobile rejimning yutuqlarini quyidagi keltirilganlar orqali sanab 
o’tishimiz mumkin:
42.
Ko’pnurli signal tarqalishi hamda shaxsiy xalaqitlarga bardoshliligi.
43.
Kanalning yuqori o’tkazuvchanligi.
44.
Time Division Duplex (TDD) texnologiyasi yordamida assimetrik traffikni qayta 
ishlab, kanallarning estafeta shaklidagi sessiyasi orqali antenalarning 
boshqaruvini osonlashtiradi.
45.
Hybrid-Automatic Repeat Reqest (H-ARQ) texnologiyasi esa foydalanuvchining 
tezkor joydan-joyga ko’chishidagi aloqani stabilligini tamillab beradi.
46.
Yuklanmaning kattaligida ham foydalanuvchi qurilmasidan kanalning yuqori 
tezlikdan eng maksimal darajada foydalana olishi.
47.
Kutish rejimida energiyaning minimal darajadagi sarf harajati
48.
Network-Optimized Hard Handoff (HHO) texnologiyasi kanaldan kanalga 
ulanishdagi vaqtni 50 millisekund va undan kam vaqtni tashkil etishida.
49.
Multicast and Broadcast Service (MBS) texnologiyasi DVB-H, MediaFLO hamda 
3GPP E-UTRA fuksiyalarini o’zida jamlagani.
50.
Smart Antenna texnologiyasi kanallar aro sessiyalarning ulanishida subkanallar 
hamda estafeta shaklidagi yuborishni ta’minlaydi.
51.
Fractional Frequency Reuse texnologiyasi kanallarning qayta ishlashidagi 
minimal yo’qotishlarni boshqara olishni ta’minlaydi.
Hotimada shuni takidlab o’tishimiz lozimki, hozirda WiMAX texnologiyasi yer 
yuzasining oz bo’lsada ba’zi bir shaxarlarda ishlatilmoqda hamda sinovdan 
o’tkazilmoqda. Bizning O’zbekistonimizda esa ushbu texnologiyada xizmat ko’rsatish 
uchun hozircha MTS (ИП UZDUNROBITA) litsenziyaga ega. 
http://fayllar.org