5-ma’ruza: Meva va sabzavotlarni saqlash texnologiyasi Reja

Danakli mevalarni saqlash 
Danakli mevalarning saqlashga chidamliligi past bo‘lib, ular o‘zidan suvni tez yo‘qotib, 
so‘liydi, shu bilan birga kasalliklarga tez chalinadi. 
O‘rik saqlash uchun sal g‘o‘raroq, eti tig‘iz, mazasi naviga xos bo‘lib etilgan paytida uziladi. 
O‘rikni iloji boricha bandi bilan birga uzish kerak. 
Yirik va o‘rtacha kattalikdagi o‘riklar to‘g‘ri qatorlarga terilib, maydalari esa to‘kma qilib 
yashiklarga joylanadi. Yashik tagiga qirindi solinadi va ustiga qog‘oz to‘shaladi uning ustiga ham 
qirindi sepiladi. 
O‘rik 0

C haroratda va nisbiy namligi 85–95% bo‘lgan. sharoitda saqlanadi. Bunday 
sharoitda o‘rikni 1–1,5 oy saqlash mumkin. Havo harorati 17–25

C bo‘lgan omborlarda o‘rikni 8–
10 kun saqlash mumkin. 
Boshqariladigan gaz muhitida o‘rikni 1,5–2 oy saqlash mumkin. Bunda karbonat 
angidridning miqdori 3–5%, kislorodning miqdori 2–3% va azotning miqdori 92–95% bo‘lishi 
lozim. 
Olxo‘rini saqlash uchun yashiklarga to‘g‘ri qator qilib joylashtiriladi. Mayda olxo‘ri 
yashikka to‘kma qilib solinadi. Olxo‘ri harorati 0–1

C, nisbiy namligi 90–95% bo‘lgan 
omborlarda saqlanadi. 1

C haroratda saqlanganda ma’lum vaqtdan keyin uning eti qorayadi. 
Polietilen xaltachalarda -1

C haroratda 2–3 oy saqlash mumkin. 
Boshqariladigan gaz muhitida saqlashda uning tarkibi quyidagicha bo‘lishi tavsiya qilinadi: 
karbonat angidrid 3–4%, kislorod 3%, azot 93–94%. 
Olcha va gilos havo harorati 0–1

C va nisbiy namligi 85–90% atrofida bo‘lgan omborlarda 
saqlanadi. Gilosni odatda 30 kun, olchani 10–15 kun saqlash mumkin. Lekin polietilen 
xaltachalarga 1 kg dan joylashtirilgan olchani bir oygacha, boshqariladigan gaz muhitida (SO
2
–
10%, O
2
–11%, N
2
–79%) 1,5 oygacha saqlash imkoni bor. 
Qulupnayni sovutkichda 0

C haroratda va nisbiy namlik 90–95% bo‘lganda 3–5 kun, 
boshqariladigan gaz muhitida 10–15 kun saqlash mumkin. Gaz muhitining tarkibi SO
2
–5–8%, 0
2
–
3%, N
2
–89–92% bo‘lishi talab qilinadi. 
Sitrus mevalar 20 kilogrammli yashiklarga shaxmat yoki diagonal usulda teriladi. Har bir 
meva yupqa qog‘ozga o‘raladi. O‘rov qog‘oziga 1 mg difenil eritmasi shimdirilsa, meva yaxshi 

---

saqlanadi. 
Sitrus mevalar 0

C atrofidagi haroratda saqlanadi. Limon 2–3

C haroratda, 85–90% nisbiy 
namlikda, mandarin va apelsin esa 1–2

C haroratda to‘rt–olti oy saqlanishi mumkin.Limonlarni 
boshqarilib turiladigan gaz muhitida 10

C haroratda olti oygacha saqlash mumkin. Gaz muhitining 
tarkibi 0
2
–10%, N
2
–90% bo‘lishi lozim. 
Sitrus mevalarning pishib etilishini tezlashtirish uchun etilendan foydalaniladi. Bunda 1 
l
havoga 10 mg etilen gazi aralashtiriladi.