5-ma’ruza. Mavzu: Suv xo‘jaligi qurilishida me’yoriy hujjatlar va dasturlarining ahamiyati. Reja

Asosiy me’yoriy hujjatlar
Suv xo‘jaligi qurilishi murakkab va keng qamrovli kopmleks bo‘lib unda loyihadan inshootni ishlab chiqarishga topshirishgacha bo‘lgan turli ishlar bajariladi. Har qanday yirik inshootlarni ya’ni davlat ahamiyatidagi inshootlarni loyihasiz qurishga ruxsat etilmaydi. Shu sababli inshoot qurilishi to‘g‘risidagi har bir ma’lumot asosga, ya’ni me’yoriy asosga ega bo‘lishi kerak.
Suv xo‘jaligi qurilishi amaliyotida umum ittifoq, respublika, tarmoq va mahalliy me’yorlardan foydalanilgan va hozir ham ularning ayrimlaridan foydalanilmoqda.
Respublika mustaqilligidan so‘ng me’yoriy hujjatlar ham yangilanib kelmoqda. O‘zbekiston Respublikasida me’yoriy hujjatlar ham yangilanib kelmoqda. O‘zbekiston Respublikasida me’yoriy hujjatlarni ko‘rib chiqish va tasdiqlash bilan davlat arxitektura qo‘mitasi shug‘ullanmoqda. Suv xo‘jaligi va qurilishda ko‘proq qo‘llaniladigan ayrim me’yorlar quyida ko‘rsatilgan. SNiP 1.02.01-85. Loyiha ishlari to‘g‘risida
QMvaQ 1.03.03-85. Inshoot, binolar, korxonalar
qurilishining davomiyligi haqida.
QMvaQ 3.02.01-96. Yer ishlarini bajarish to‘g‘risida;
QMvaQ 3.03.01-96. ch.1. Tuzilmalar, jixozlar va materiallarga
smeta baholari yig‘indisi.
QMvaQ 3.02.07-96 sb.7. Beton va temir beton ishlar.
QMvaQ 3.05.37-96 Gidrotexnik inshootlar beton va
temir-beton tuzilmalari.
Ko‘rsatilgan me’yoriy hujjatlarning har bir harfi va raqamlari o‘z mazmuniga ega, masalan QMvaQ “qurilish me’yorlari va qoidalari”dir, 4 qism tartib raqami, 02 gurux tartib raqami, 01 xujjat tartib raqami va 96 – tasdiqlangan yili u yilning so‘ngi 2 ta raqamidir, masalan 1996 ning 96 si yoziladi.
Har bir me’yoriy hujjatdan foydalanishda uning kirish qismida undan foydalanish to‘g‘risida ko‘rsatmalar berilgan. Masalan QMvaQ 3.02.01.-96 da grunt guruxi, har xil sharoit uchun foydalanishda qo‘llaniladigan koeffitsentlar va ularni qanday ishlatish kabi ma’lumotlar berilgan. Masalan ekskovatorni xo‘l gruntni ishlatish kabi ma’lumotlar berilgan. Masalan ekskovatorni ho‘l gruntni ishlashida K_m=1,2 ekanligi ko‘rsatilgan. Yirik va murakkab mexanizmlarni ishlatishda boshqa xarajatlari ham berilgan, masalan sheben, boshqa mashinalar va shu kabilar.